Sự khác nhau giữa viêm gan B cấp tính và mãn tính?

Viêm gan B là một trong những bệnh lý truyền nhiễm về gan phổ biến nhất hiện nay, do virus HBV gây ra. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính có khoảng 296 triệu người trên toàn cầu đang sống chung với viêm gan B, trong đó tỷ lệ tiến triển sang viêm gan B mãn tính chiếm phần lớn và là nguyên nhân chính dẫn đến xơ gan, ung thư gan.
Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ sự khác biệt giữa viêm gan B cấp tính và mãn tính, dẫn đến việc chủ quan trong theo dõi và điều trị. Vậy viêm gan B cấp tính và mãn tính khác nhau như thế nào? Triệu chứng, mức độ nguy hiểm và cách điều trị của hai giai đoạn này có gì đặc biệt? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ.

Viêm gan B là gì?

Viêm gan B, còn gọi là viêm gan siêu vi B, là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do virus viêm gan B (HBV) gây ra. Khi xâm nhập vào cơ thể, virus này tấn công trực tiếp các tế bào gan, làm gan bị viêm, sưng và tổn thương. Nếu bệnh không được phát hiện sớm và điều trị đúng cách, tổn thương gan có thể ngày càng nặng hơn, dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng như xơ gan, suy gan hoặc ung thư gan, thậm chí có thể đe dọa tính mạng người bệnh.
Viêm gan B tồn tại dưới hai dạng chính:
Viêm gan B cấp tính: xảy ra trong giai đoạn đầu sau khi nhiễm HBV, thường kéo dài dưới 6 tháng. Ở nhiều trường hợp, cơ thể có thể tự loại bỏ virus và hồi phục hoàn toàn.
Viêm gan B mãn tính: khi virus tồn tại trong cơ thể trên 6 tháng. Đây là dạng nguy hiểm hơn vì bệnh diễn biến âm thầm, khó phát hiện và có nguy cơ cao dẫn tới biến chứng nặng nếu không được kiểm soát.

Viêm gan B cấp tính

Viêm gan B cấp tính là giai đoạn đầu tiên sau khi cơ thể bị nhiễm virus viêm gan B (HBV). Thời kỳ này thường xuất hiện đột ngột và kéo dài trong một khoảng thời gian ngắn, thông thường dưới 6 tháng kể từ khi virus xâm nhập. Ở giai đoạn cấp tính, nhiều người có thể hoàn toàn không xuất hiện triệu chứng rõ ràng, hoặc chỉ gặp những dấu hiệu nhẹ thoáng qua nên dễ bị bỏ qua.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp, viêm gan B cấp tính có thể kéo dài nhiều tháng, thậm chí vài năm. Nếu không được phát hiện và chăm sóc đúng cách, bệnh có nguy cơ tiến triển thành viêm gan B mãn tính hoặc dẫn đến những biến chứng nặng nề như suy gan cấp.
Triệu chứng của viêm gan B cấp tính thường không có dấu hiệu rõ ràng và có thể bao gồm cả buồn nôn, ói mửa, chán ăn, mệt mỏi, mắt vàng. da vàng, nước tiểu có màu sẫm. 
Thông thường, khi mắc viêm gan B cấp tính, phần lớn người bệnh có thể hồi phục mà không để lại di chứng nghiêm trọng. Thống kê cho thấy, khoảng 90% bệnh nhân trong giai đoạn cấp tính có khả năng loại bỏ hoàn toàn virus HBV ra khỏi cơ thể và trở lại cuộc sống bình thường.
Tuy nhiên, vẫn có khoảng 10% trường hợp viêm gan B cấp tính tiến triển thành viêm gan B mãn tính. Khi đã chuyển sang giai đoạn mãn tính, người bệnh phải đối mặt với nhiều biến chứng nguy hiểm cho gan như xơ gan, suy gan và đặc biệt là ung thư gan nguyên phát, thậm chí có thể dẫn đến tử vong nếu không được kiểm soát.

Viêm gan B cấp tính là giai đoạn đầu tiên sau khi cơ thể bị nhiễm virus viêm gan B (HBV)

Nguy cơ chuyển từ viêm gan B cấp tính sang mãn tính phụ thuộc vào độ tuổi nhiễm bệnh:
Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ

• Trong năm đầu đời, có đến 80 – 90% trẻ sơ sinh nhiễm virus viêm gan B sẽ tiến triển thành viêm gan B mãn tính nếu không được tiêm phòng đầy đủ.
• Ở trẻ dưới 6 tuổi, tỷ lệ mắc nhiễm HBV mạn tính vẫn ở mức cao, khoảng 30 – 50%.

Người lớn

• Hệ miễn dịch của người trưởng thành thường khỏe mạnh hơn, nên chỉ khoảng 10% người lớn khỏe mạnh sau khi nhiễm HBV ở giai đoạn cấp tính tiến triển thành mãn tính.
• Trong số bệnh nhân bị viêm gan B mãn tính, có từ 20 – 30% sẽ phát triển thành xơ gan hoặc ung thư gan, là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do bệnh gan trên thế giới.

Viêm gan B mãn tính

Viêm gan B mãn tính là giai đoạn tiến triển nặng hơn của bệnh viêm gan B, xảy ra khi virus HBV tồn tại trong cơ thể người bệnh trên 6 tháng mà hệ miễn dịch không thể loại bỏ. Lúc này, cơ thể không tạo đủ kháng thể để chống lại virus, dẫn đến tình trạng viêm gan kéo dài và mạn tính.
Khác với giai đoạn cấp tính có thể tự hồi phục, viêm gan B mãn tính thường kéo dài nhiều năm, thậm chí suốt đời nếu không được kiểm soát. Người bệnh có thể trải qua một thời gian dài từ 15 – 30 năm mà hầu như không xuất hiện triệu chứng rõ rệt. Chính sự âm thầm này khiến nhiều người chủ quan, làm tăng nguy cơ gây ra các biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khoẻ bệnh nhân như xơ gan và ung thư gan.
Mặc dù viêm gan B mãn tính thường tiến triển âm thầm và ít biểu hiện, người bệnh vẫn có thể nhận thấy một số thay đổi bất thường của cơ thể. Các dấu hiệu cảnh báo có thể bao gồm:

Viêm gan B mãn tính là giai đoạn tiến triển nặng hơn của bệnh viêm gan B

• Rối loạn tiêu hóa: chán ăn, ăn uống kém ngon miệng, mệt mỏi, đau tức vùng bụng hoặc xuất hiện tình trạng tiêu chảy.
• Biểu hiện ngoài da: vàng da, vàng mắt là những triệu chứng điển hình. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng khi xuất hiện dấu hiệu này, chức năng gan có thể đã bị tổn thương nặng, người bệnh cần được thăm khám và điều trị sớm để ngăn ngừa biến chứng.
• Mệt mỏi kéo dài: khó tập trung, giảm hiệu suất lao động và sinh hoạt.

Vì các triệu chứng của viêm gan B mãn tính thường không rõ ràng, nên phần lớn người bệnh chỉ phát hiện tình cờ trong các đợt khám sức khỏe định kỳ, kiểm tra thai kỳ hoặc khi đi hiến máu. Nếu bệnh chỉ được chẩn đoán ở giai đoạn muộn, khả năng điều trị tối ưu sẽ giảm đáng kể và nguy cơ biến chứng nặng như xơ gan hay ung thư gan sẽ cao hơn.
 Để chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh, cần thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu như xét nghiệm máu kiểm tra HBsAg, siêu âm gan. Đặc biệt, những người có tiền sử gia đình mắc viêm gan virus B nên chủ động kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm và có hướng điều trị kịp thời.

Sự khác biệt giữa viêm gan B cấp tính và mãn tính

Viêm gan B cấp tính là giai đoạn đầu khi cơ thể mới nhiễm virus HBV, thường xảy ra trong vòng 6 tháng đầu tiên sau khi tiếp xúc với nguồn lây. Đây cũng là khoảng thời gian trung bình mà hệ miễn dịch cần để chống lại virus và giúp gan phục hồi. Ở giai đoạn này, bác sĩ thường khuyến nghị người bệnh:

• Nghỉ ngơi đầy đủ để giảm áp lực lên gan.
• Ăn uống lành mạnh, bổ sung thực phẩm giàu dinh dưỡng.
• Uống nhiều nước để hỗ trợ đào thải độc tố.

Trong đa số trường hợp, cơ thể có khả năng tự loại bỏ virus mà không cần điều trị đặc hiệu. Tuy nhiên, nếu tình trạng viêm gan B cấp tính diễn tiến nặng hơn (ví dụ như vàng da rõ rệt, men gan tăng cao bất thường hoặc có dấu hiệu suy gan), người bệnh có thể cần đến thuốc kháng virus hoặc điều trị tại bệnh viện để hạn chế các biến chứng nguy hiểm.
Ngược lại, khi virus tồn tại trong cơ thể lâu hơn 6 tháng và người bệnh vẫn có kết quả dương tính với HBsAg (kháng nguyên bề mặt viêm gan B), lúc đó bệnh được xác định là viêm gan B mãn tính. Khác với giai đoạn cấp tính, viêm gan B mãn tính có thể kéo dài trong nhiều năm, thậm chí suốt đời, và tiềm ẩn nguy cơ cao dẫn đến xơ gan, suy gan hoặc ung thư gan nếu không được theo dõi và điều trị đúng cách.

Xem thêm>>> Viêm gan B có chữa được không và cách kiểm soát bệnh

Kết luận

Qua bài viết trên, chúng ta có thể thấy rõ sự khác nhau giữa viêm gan B cấp tính và mãn tính không chỉ nằm ở thời gian tồn tại của virus trong cơ thể, mà còn ở khả năng tự hồi phục và nguy cơ biến chứng. Chính vì vậy, việc phát hiện sớm, điều trị kịp thời và chủ động tiêm phòng vắc-xin viêm gan B là chìa khóa giúp bạn và gia đình bảo vệ sức khỏe lá gan. Nếu có dấu hiệu nghi ngờ, hãy đi khám chuyên khoa gan mật để được xét nghiệm và tư vấn phương án điều trị phù hợp.