Ung thư gan giai đoạn cuối: Triệu chứng, tiên lượng và biện pháp

Ung thư gan giai đoạn cuối khi khối u lan rộng đến các hạch bạch huyết lân cận hoặc di căn xa sang các cơ quan khác như xương, phổi... Lúc này, tiên lượng bệnh rất xấu, người bệnh thường xuất hiện hàng loạt triệu chứng rõ rệt và suy kiệt nhanh chóng. Việc điều trị trở nên khó khăn, mục tiêu chủ yếu không còn là chữa khỏi mà tập trung vào chăm sóc giảm nhẹ, kiểm soát triệu chứng và kéo dài thời gian sống cho người bệnh một cách thoải mái nhất.

Ung thư gan giai đoạn cuối là gì?

Ung thư gan giai đoạn cuối là thời điểm các tế bào ung thư đã phát triển và lan rộng ra ngoài gan, xâm lấn các mô lân cận, hạch bạch huyết và di căn đến những cơ quan xa như phổi, xương,... Ở giai đoạn này, tiên lượng sống của người bệnh rất (tỷ lệ sống trên 5 năm chỉ 3,5% theo SEER 22). Việc điều trị chủ yếu tập trung vào chăm sóc giảm nhẹ, kiểm soát triệu chứng, cải thiện chất lượng sống và kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân.

Ung thư gan nguyên phát là bệnh lý ác tính bắt nguồn từ các tế bào gan. Trong đó, ung thư biểu mô tế bào gan (Hepatocellular Carcinoma – HCC) là thể thường gặp nhất, hình thành từ sự phát triển bất thường và mất kiểm soát của các tế bào biểu mô gan. Bệnh thường được chia thành bốn giai đoạn, dựa trên hệ thống phân loại TNM của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (AJCC) hoặc theo hệ thống phân giai đoạn bệnh ung thư gan của Barcelona.

Theo thống kê GLOBOCAN 2020, ung thư gan là loại ung thư phổ biến thứ 6 trên thế giới, với hơn 900.000 ca mắc mới và 800.000 ca tử vong mỗi năm. Tại Việt Nam, căn bệnh này đứng đầu bảng cả về số ca mắc mới (hơn 26.000 trường hợp) lẫn số ca tử vong (hơn 25.000 trường hợp).
Dữ liệu SEER 22 giai đoạn 2013–2019 cũng cho thấy, tỷ lệ sống sót sau 5 năm của người mắc ung thư gan và đường mật trong gan chỉ đạt 21,6%, cho thấy đây là một trong những loại ung thư có tiên lượng khó khăn nhất hiện nay.

Ung thư gan giai đoạn cuối rất rõ ràng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống người bệnh.

Triệu chứng ung thư gan giai đoạn cuối là gì?

Ở giai đoạn cuối, ung thư gan thường biểu hiện rõ rệt và nghiêm trọng, gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, thể lực cũng như chất lượng cuộc sống của người bệnh. Dưới đây là những triệu chứng điển hình thường gặp ở người bệnh ung thư gan giai đoạn IV:

Mệt mỏi, sụt cân

Người bệnh thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, chán ăn, ăn uống khó khăn và không còn hứng thú với các món ăn yêu thích. Cơ thể suy nhược khiến cân nặng giảm sút rõ rệt. Nếu trong vòng 6–12 tháng, người bệnh bị giảm hơn 10% trọng lượng cơ thể mà không có lý do rõ ràng, bạn nên thăm khám để tìm nguyên nhân gây ra tình trạng sụt cân mất kiểm soát.

Rối loạn tiêu hóa

Ung thư gan làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng tiêu hóa. Người bệnh có thể cảm thấy đầy bụng, buồn nôn, nôn ói sau ăn. Ở giai đoạn muộn, các triệu chứng này xảy ra thường xuyên và nặng nề đến mức người bệnh không thể ăn uống bình thường, thậm chí cần phải truyền dinh dưỡng qua đường tĩnh mạch để duy trì thể trạng.

Đau tức vùng bụng, hạ sườn

Khối u phát triển tăng kích thước chèn ép tại gan và các cơ quan lân cận có thể gây đau tức vùng bụng hạ sườn phải.

Các triệu chứng của xơ gan, suy tế bào gan

• Bụng trướng: Do dịch ứ đọng trong ổ bụng (cổ trướng), gây cảm giác căng tức, khó thở và ảnh hưởng đến tiêu hóa.
• Triệu chứng tắc mật: Da và mắt vàng, nước tiểu sậm màu, phân bạc màu, kèm ngứa ngáy,... Đây là hậu quả của tình trạng ứ mật do tắc nghẽn đường dẫn mật trong gan hoặc ngoài gan gây ứ đọng bilirubin trong máu. Người bệnh có thể gặp tình trạng nhiễm trùng đường mật (biểu hiện với sốt cao liên tục, rét run, vã mồ hôi, đau tức hạ sườn phải,..).
• Triệu chứng của xuất huyết tiêu hóa: như nôn máu, đại tiện phân đen.
• Giai đoạn muộn: triệu chứng của hội chứng não-gan (rối loạn giấc ngủ, thay đổi tâm trạng hành vi, lú lẫn, hôn mê,..) hội chứng gan-thận,…

Các cơn đau tức bụng vùng mạn sườn phải là triệu chứng của ung thư gan giai đoạn cuối.

Tiên lượng sống của bệnh nhân ung thư gan giai đoạn cuối có khả quan không?

Theo số liệu từ Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ, tỷ lệ sống còn sau 5 năm đối với bệnh nhân ung thư gan giai đoạn cuối (giai đoạn IV) chỉ khoảng 3%. Nói cách khác, trong 100 người được chẩn đoán ở giai đoạn này, chỉ có 3 người có thể sống thêm ít nhất 5 năm sau khi phát hiện và điều trị bệnh.

Tuy nhiên, đây chỉ là con số mang tính tham khảo. Tiên lượng thực tế của mỗi bệnh nhân phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như thể trạng, các bệnh lý kèm theo, mức độ tổn thương gan, cũng như khả năng đáp ứng với phương pháp điều trị. Chính vì vậy, người bệnh cần thăm khám và tư vấn trực tiếp bởi các bác sĩ điều trị.

Mục đích điều trị với ung thư gan giai đoạn cuối (IV) là chăm sóc nâng đỡ, giảm nhẹ các triệu chứng, cải thiện dinh dưỡng, kiểm soát các triệu chứng khó chịu như khó thở, chảy máu, táo bón,… và quan trọng nhất là nâng cao chất lượng cuộc sống.

Chẩn đoán ung thư gan giai đoạn cuối bằng những phương pháp nào?

Để chẩn đoán ung thư gan giai đoạn cuối một cách chính xác, bác sĩ sẽ dựa vào kết quả thăm khám lâm sàng kết hợp với các xét nghiệm cận lâm sàng chuyên sâu. Những phương pháp thường được áp dụng gồm:

Xét nghiệm máu

Sau khi khám tổng quát, bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm máu nhằm đánh giá chức năng gan, thận và hệ thống huyết học. Các chỉ số thường được kiểm tra bao gồm công thức máu, tình trạng đông máu, chức năng gan – thận, xét nghiệm viêm gan virus, AFP (Alpha-fetoprotein),...

Chẩn đoán hình ảnh đánh giá giai đoạn bệnh

• Siêu âm ổ bụng, X-quang ngực
• Chụp cắt lớp vi tính CT-Scan/chụp cộng hưởng từ MRI gan
• Chụp cắt lớp vi tính CT-Scan ngực-bụng,…

Sinh thiết làm xét nghiệm mô bệnh học

Đối với bệnh nhân ung thư gan giai đoạn cuối, việc sinh thiết thường không được thực hiện do nguy cơ biến chứng cao và chẩn đoán thường đã được xác định rõ qua hình ảnh học. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt, bác sĩ vẫn có thể chỉ định sinh thiết nhằm đánh giá khối u khi cần thiết.

Các lựa chọn điều trị ung thư gan giai đoạn cuối

Ở giai đoạn cuối của ung thư gan, mục tiêu điều trị không còn là chữa khỏi hoàn toàn, mà tập trung vào việc giảm nhẹ triệu chứng, cải thiện chất lượng cuộc sống và kéo dài thời gian sống cho người bệnh. Các lựa chọn điều trị chủ yếu bao gồm chăm sóc giảm nhẹ và tham gia thử nghiệm lâm sàng.

Điều trị chăm sóc nâng đỡ

• Giảm đau: Đau là triệu chứng thường gặp và gây ảnh hưởng lớn đến thể chất lẫn tinh thần của bệnh nhân ung thư gan giai đoạn cuối. Bác sĩ có thể kê các thuốc giảm đau như paracetamol hoặc nhóm opioid,...
• Hỗ trợ dinh dưỡng: Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe và năng lượng cho bệnh nhân. Ở giai đoạn này, người bệnh thường mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn hoặc có rối loạn tiêu hóa do suy giảm chức năng gan. Vì vậy, cần có chế độ dinh dưỡng phù hợp, dễ tiêu, giàu năng lượng. Trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể cần được nuôi dưỡng qua đường tĩnh mạch. Việc tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng giúp gia đình xây dựng thực đơn phù hợp và an toàn hơn.
• Điều trị các triệu chứng, biến chứng của xơ gan mất bù trên người bệnh như: bụng trướng, xuất huyết tiêu hóa do giãn vỡ tĩnh mạch thực quản – dạ dày, bệnh não gan, hay suy thận do gan. Mỗi tình trạng đều cần được điều trị và theo dõi chặt chẽ.
• Hỗ trợ tâm lý tinh thần: Đây là giai đoạn mà người bệnh thường rơi vào trạng thái lo lắng, bi quan hoặc trầm cảm. Sự đồng hành, lắng nghe và động viên từ người thân, bạn bè là nguồn động lực lớn giúp họ vượt qua nỗi đau.

Kế hoạch điều trị ung thư gan giai đoạn cuối tập trung vào chăm sóc giảm nhẹ, cải thiện chất lượng sống

Xạ trị giảm nhẹ

Khi ung thư gan đã di căn đến các cơ quan khác như xương, não hoặc phổi, bác sĩ có thể chỉ định xạ trị để giảm đau và kiểm soát triệu chứng do khối u di căn gây ra. Dù không điều trị tận gốc, xạ trị giúp cải thiện đáng kể chất lượng sống cho bệnh nhân.

Tham gia thử nghiệm lâm sàng

Ngay cả ở giai đoạn IV, người bệnh vẫn có thể được xem xét tham gia các thử nghiệm lâm sàng nhằm tiếp cận với những phương pháp điều trị mới. Đây là cơ hội để họ được tiếp nhận các liệu pháp tiên tiến và đóng góp vào sự tiến bộ của y học.

Lưu ý ở giai đoạn cuối của ung thư gan, ghép gan không còn được chỉ định, do tế bào ung thư đã lan rộng và xâm lấn đến các cơ quan, hạch bạch huyết lân cận.

Đón nhận tin mắc ung thư gan giai đoạn cuối là một cú sốc lớn, nhưng việc tuân thủ phác đồ điều trị, kết hợp chăm sóc giảm nhẹ và hỗ trợ tinh thần sẽ giúp người bệnh duy trì được chất lượng cuộc sống tốt nhất có thể.

Kết luận

Ở giai đoạn cuối của ung thư gan, việc chăm sóc giảm nhẹ đóng vai trò vô cùng quan trọng nhằm giúp người bệnh giảm bớt đau đớn và duy trì chất lượng cuộc sống tốt nhất có thể. Đây cũng là thời điểm người thân cần dành nhiều thời gian ở bên cạnh, quan tâm và sẻ chia để tiếp thêm sức mạnh tinh thần cho người bệnh. Gia đình nên chuẩn bị tâm lý vững vàng, luôn khích lệ, lắng nghe và đáp ứng những mong muốn cuối cùng của họ.