Các biến chứng viêm gan B khiến gan tổn thương

Viêm gan B hiện được xem là một trong những bệnh truyền nhiễm về gan phổ biến và nguy hiểm nhất trên thế giới cũng như tại Việt Nam. Đây không chỉ là vấn đề y tế cá nhân mà còn là gánh nặng lớn đối với sức khỏe cộng đồng. Điều đáng lo ngại là virus viêm gan B có thể âm thầm tồn tại trong cơ thể suốt nhiều năm mà không bộc lộ bất kỳ dấu hiệu rõ rệt nào. Nhiều người hoàn toàn khỏe mạnh, sinh hoạt bình thường mà không hề biết mình đã mang mầm bệnh. Nếu không được kiểm soát và điều trị kịp thời, viêm gan B có thể gây ra hàng loạt biến chứng nghiêm trọng, từ xơ gan , suy gan thậm chí là ung thư gan. Những biến chứng này không chỉ đe dọa trực tiếp đến tính mạng người bệnh mà còn ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống và tài chính của cả gia đình. Chính vì vậy, việc hiểu rõ các biến chứng viêm gan B thường gặp và chủ động tầm soát, tiêm phòng cũng như điều trị sớm đóng vai trò vô cùng quan trọng. 

Các biến chứng thường gặp của viêm gan B

Viêm gan B là bệnh truyền nhiễm do virus HBV gây ra, tấn công trực tiếp vào gan. Điều đáng lo ngại là bệnh có thể tồn tại âm thầm trong thời gian dài mà không bộc lộ triệu chứng cụ thể. Chính vì vậy, mà không ít người chủ quan. Khi không được phát hiện và điều trị kịp thời, virus HBV dần phá hủy các tế bào gan khỏe mạnh, để lại những tổn thương vĩnh viễn và dẫn đến hàng loạt biến chứng nguy hiểm.  Dưới đây là các biến chứng viêm gan B khiến gan tổn thương:

Xơ gan

Xơ gan là biến chứng xuất hiện khá sớm và thường gặp nhất ở bệnh nhân viêm gan B mạn tính. Quá trình viêm kéo dài khiến tế bào gan bị hủy hoại, cơ thể buộc phải sửa chữa lại những tổn thương bằng các mô xơ sẹo. Theo thời gian, lượng mô xơ này tăng dần, thay thế phần lớn mô gan khỏe mạnh và khiến chức năng gan suy giảm nghiêm trọng.
Ở giai đoạn đầu, xơ gan diễn tiến lặng lẽ, hầu như không có dấu hiệu đặc trưng. Khi bệnh trở nên nặng hơn, người bệnh có thể nhận thấy các triệu chứng như mệt mỏi kéo dài, vàng da, vàng mắt, chán ăn, sụt cân, phù nề ở chân, hoặc thậm chí lú lẫn do gan không còn khả năng lọc độc tố. Nếu xơ gan không được điều trị, những biến chứng nặng nề hơn có thể xảy ra như tăng áp lực tĩnh mạch cửa, xuất huyết tiêu hóa, cổ trướng, nhiễm trùng ổ bụng và cuối cùng là suy gan.

Xơ gan là biến chứng thường gặp của bệnh viêm gan B

Ung thư gan

Trong số các biến chứng của viêm gan B, ung thư biểu mô tế bào gan được xem là mối đe dọa lớn nhất. Virus HBV có khả năng làm thay đổi cấu trúc và chức năng tế bào gan, từ đó kích thích sự phát triển của các tế bào ác tính. Nguy cơ này đặc biệt cao ở những người mang bệnh mạn tính hoặc đã có nền xơ gan. Điều đáng sợ là ung thư gan thường phát triển âm thầm, chỉ được chẩn đoán khi bệnh đã ở giai đoạn muộn. Một số dấu hiệu cảnh báo bao gồm: cảm giác đau tức vùng bụng trên bên phải, bụng to bất thường, vàng da, sụt cân không rõ nguyên nhân, dễ bầm tím và chảy máu. Theo thống kê, bệnh nhân viêm gan B chiếm tới khoảng 1/3 số ca ung thư gan trên toàn cầu.

Suy gan

Suy gan là giai đoạn mà các mô gan đã bị tổn thương đến mức không thể tiếp tục thực hiện những chức năng thiết yếu như lọc máu, giải độc, chuyển hóa dưỡng chất hay hỗ trợ quá trình đông máu. Người bệnh có thể gặp phải tình trạng rối loạn đông máu, nhiễm trùng, thậm chí hôn mê gan và tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời. Suy gan cấp tính diễn ra nhanh và nguy hiểm, trong khi suy gan mạn tính lại âm ỉ nhưng để lại hậu quả lâu dài cho sức khỏe.

Bệnh não gan

Bệnh não gan là một trong những biến chứng nghiêm trọng nhất của viêm gan B. Khi chức năng gan suy giảm do viêm mạn tính hoặc xơ gan, khả năng lọc và loại bỏ các chất độc hại khỏi máu bị ảnh hưởng nặng nề. Các độc tố như amoniac dần tích tụ trong máu, theo dòng tuần hoàn đi lên não, gây tổn thương mô não và rối loạn hoạt động thần kinh. Người bệnh có thể trải qua nhiều mức độ như mất trí nhớ tạm thời, tính cách thay đổi, lú lẫn, rối loạn giấc ngủ thậm chí nghiêm trọng hơn như hôn mê.

Bệnh não gan có thể gây ra hôn mê

Tăng áp lực tĩnh mạch cửa

Một biến chứng khác thường gặp khi viêm gan B tiến triển thành xơ gan là tăng áp lực tĩnh mạch cửa. Hệ tĩnh mạch này chịu trách nhiệm dẫn máu từ các cơ quan tiêu hóa về gan. Khi gan bị xơ hóa, dòng máu bị cản trở, khiến áp lực trong tĩnh mạch tăng cao. Hệ quả là các tĩnh mạch nhỏ ở thực quản, dạ dày và ruột non giãn to bất thường, rất dễ vỡ và gây chảy máu tiêu hóa có thể đe dọa tính mạng nếu không được cấp cứu kịp thời. Ngoài ra, bệnh nhân còn có thể gặp cổ trướng (tích tụ dịch trong ổ bụng), lách to, phù chân, thậm chí suy thận.

Đồng nhiễm với các virus khác

Người mắc viêm gan B còn đối mặt với nguy cơ đồng nhiễm các loại virus khác, đặc biệt là viêm gan D (HDV) hoặc HIV. Sự kết hợp này khiến quá trình tổn thương gan diễn ra nhanh và nghiêm trọng hơn, đồng thời làm giảm hiệu quả của phác đồ điều trị. Theo ước tính, khoảng 1% người nhiễm viêm gan B đồng thời mắc HIV, và tỷ lệ nhiễm viêm gan B ở người mang HIV lên tới gần 7,4%.
Viêm gan B nếu không được kiểm soát hiệu quả có thể kéo theo hàng loạt biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Chính vì vậy, tiêm vắc xin phòng ngừa đầy đủ, kiểm tra sức khỏe định kỳ và tuân thủ điều trị theo chỉ định bác sĩ là những biện pháp quan trọng nhất để hạn chế tối đa rủi ro.

Chẩn đoán viêm gan B

Viêm gan B là bệnh truyền nhiễm do virus HBV gây ra, nổi tiếng với đặc tính âm thầm kéo dài nhiều năm trước khi xuất hiện các dấu hiệu rõ rệt. Nhiều người vẫn sinh hoạt bình thường mà không biết mình đã mang mầm bệnh. Chính vì vậy, việc phát hiện sớm đóng vai trò then chốt trong kiểm soát bệnh, giúp ngăn chặn kịp thời các biến chứng nặng nề.
Quá trình chẩn đoán viêm gan B thường bắt đầu bằng việc bác sĩ khai thác kỹ tiền sử bệnh và thực hiện thăm khám lâm sàng. Những biểu hiện như vàng da, mệt mỏi kéo dài, chán ăn, buồn nôn hay cảm giác đau tức vùng hạ sườn phải đều được đánh giá cẩn thận để đưa ra hướng kiểm tra phù hợp.

Sau khi có những nhận định ban đầu, người bệnh sẽ được chỉ định thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng nhằm xác định chính xác mức độ tổn thương của gan cũng như tình trạng nhiễm virus:

• Xét nghiệm máu: Đo nồng độ men gan (AST, ALT) và tìm kiếm sự hiện diện của các dấu ấn virus viêm gan B như HBsAg, anti-HBs, HBeAg hay HBV-DNA.
• Siêu âm gan: Bước tiếp theo để quan sát cấu trúc gan, phát hiện những bất thường như gan nhiễm mỡ, xơ hóa hay khối u sớm.
• Chụp CT ổ bụng: Được chỉ định để có hình ảnh chi tiết hơn, hỗ trợ đánh giá những tổn thương mà siêu âm khó phát hiện.
• Sinh thiết gan: Xác định chính xác mức độ viêm và xơ hóa gan.

Điều trị viêm gan B

Sau khi thăm khám và thực hiện đầy đủ các xét nghiệm chuyên sâu, bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ điều trị cá nhân hóa, dựa trên nhiều yếu tố quan trọng như mức độ tổn thương gan, tải lượng virus HBV, cũng như tình trạng sức khỏe tổng thể của từng bệnh nhân.
Mục tiêu cốt lõi của quá trình điều trị là ức chế sự phát triển và nhân lên của virus viêm gan B, qua đó giảm thiểu khả năng bệnh tiến triển sang những biến chứng nguy hiểm như xơ gan hoặc ung thư gan. Song song với đó, việc tăng cường phục hồi chức năng gan cũng được đặc biệt chú trọng. Chế độ dinh dưỡng và nghỉ ngơi hợp lý. 
Trong điều trị, thuốc kháng virus đóng vai trò quan trọng. Các loại thuốc thường được chỉ định và đã chứng minh hiệu quả bao gồm tenofovir, entecavir, lamivudine… Tùy vào từng trường hợp, bác sĩ sẽ lựa chọn loại thuốc phù hợp, cân nhắc liều lượng và thời gian sử dụng nhằm đạt hiệu quả cao nhất mà vẫn giảm nguy cơ tác dụng phụ. Ngoài ra, người bệnh cần tái khám định kỳ theo lịch hẹn để kiểm tra tải lượng virus, đánh giá mức độ phục hồi của gan và kịp thời điều chỉnh phác đồ nếu cần thiết.

Điều trị viêm gan B bằng chế độ dinh dưỡng hợp lý

Ngăn ngừa biến chứng viêm gan B

Viêm gan B là căn bệnh có khả năng âm thầm tàn phá lá gan trong nhiều năm. Nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, virus HBV có thể gây nên hàng loạt biến chứng nghiêm trọng như xơ gan, ung thư gan hay suy gan. Tuy nhiên, người bệnh hoàn toàn có thể chủ động phòng tránh những hậu quả này bằng những biện pháp đơn giản nhưng mang lại hiệu quả rõ rệt.
Tiêm vắc xin phòng ngừa: Là cách chủ động giúp cơ thể hình thành miễn dịch lâu dài, giảm nguy cơ lây nhiễm đáng kể. Vắc xin viêm gan B nên được tiêm càng sớm càng tốt, đặc biệt cho trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ và những nhóm có nguy cơ cao như người chạy thận nhân tạo, người mắc bệnh gan mạn tính, người suy giảm miễn dịch hoặc sống chung với người mang virus.
Khám sức khỏe định kỳ: Việc tầm soát 1–2 lần mỗi năm giúp phát hiện sớm các dấu hiệu tổn thương gan hoặc sự tái hoạt động của virus. Nhờ vậy, bác sĩ có thể đưa ra phác đồ can thiệp kịp thời, giúp bệnh không diễn tiến nặng và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.
Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Một thực đơn giàu rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt và nguồn đạm lành mạnh sẽ giúp gan hoạt động tốt hơn. Đừng quên uống đủ nước – khoảng 1,5 đến 2 lít mỗi ngày – để hỗ trợ quá trình đào thải độc tố. Ngược lại, hãy hạn chế tối đa những thực phẩm gây hại cho gan như đồ chiên rán nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh, nội tạng động vật, các món sống hoặc tái, rượu bia và các chất kích thích.
Lối sống lành mạnh: Thường xuyên vận động từ 30–45 phút mỗi ngày không chỉ nâng cao sức đề kháng mà còn giúp cải thiện chức năng gan. Giữ tinh thần lạc quan, ngủ đủ giấc và tránh căng thẳng kéo dài cũng góp phần duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh. Ngoài ra, hãy chú ý kiểm soát cân nặng, vì thừa cân hoặc béo phì sẽ làm tăng gánh nặng cho gan và khiến tình trạng bệnh thêm trầm trọng.
Tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ: Dùng thuốc đúng liều, tái khám đúng hẹn và theo dõi thường xuyên sẽ giúp kiểm soát sự phát triển của virus, hạn chế tối đa khả năng bùng phát biến chứng.

Xem thêm:

• Người bị viêm gan B nên ăn gì để hỗ trợ phục hồi chức năng gan?
• Mắc bệnh viêm gan B có gây ra xơ gan không?

Kết luận

Hy vọng những thông tin trong bài đã giúp bạn hiểu rõ hơn về các biến chứng nguy hiểm mà viêm gan B có thể gây ra. Thực tế, căn bệnh này hoàn toàn có thể được kiểm soát nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng phác đồ. Ngược lại, khi để bệnh tiến triển âm thầm và không được theo dõi chặt chẽ, những tổn thương nặng nề cho gan thậm chí đe dọa tính mạng là điều khó tránh khỏi. Vì thế, mỗi người nên chủ động bảo vệ bản thân ngay từ hôm nay: tiêm vắc xin đầy đủ, duy trì chế độ sinh hoạt lành mạnh, thăm khám định kỳ và nghiêm túc tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sĩ nếu đã được chẩn đoán. Đó chính là chìa khóa quan trọng để giữ gìn lá gan khỏe mạnh và cuộc sống lâu dài, an toàn.