Viêm gan B lây qua đường nào và biện pháp phòng tránh

Viêm gan B là một trong những bệnh lý nguy hiểm nhất ảnh hưởng đến gan, gây ra bởi virus HBV (Hepatitis B Virus). Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bệnh này ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn cầu, với khoảng 254 triệu người đang sống chung với viêm gan B mạn tính vào năm 2022. Tại Việt Nam, tình hình cũng đáng báo động khi có khoảng 6,5 triệu người đang sống chung với bệnh, theo dữ liệu mới nhất từ VnEconomy năm 2025. Hiểu rõ bệnh viêm gan B lây qua đường nào là yếu tố then chốt để phòng tránh hiệu quả, giúp bảo vệ bản thân và cộng đồng khỏi những biến chứng nghiêm trọng như xơ gan hay ung thư gan. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin toàn diện về viêm gan B từ định nghĩa, các con đường lây nhiễm của viêm gan B, mức độ nguy hiểm, đến các biện pháp phòng tránh cụ thể.Hãy cùng tìm hiểu chi tiết để bảo vệ sức khỏe của bạn và gia đình.

Viêm gan B là gì?

Viêm gan B là một bệnh lý truyền nhiễm do virus viêm gan B (HBV) gây ra, tác động trực tiếp đến tế bào gan và làm tổn thương gan. Căn bệnh này có thể xuất hiện ở hai dạng chính: viêm gan B cấp tính và viêm gan B mạn tính. Nếu không được phát hiện sớm và điều trị đúng cách, viêm gan B mạn tính có thể tiến triển thành những biến chứng nguy hiểm như xơ gan, suy gan hoặc thậm chí là ung thư gan, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tính mạng người bệnh.
Điểm đáng lo ngại là khả năng lây lan của virus viêm gan B cực kỳ cao. Các nghiên cứu cho thấy, virus HBV có khả năng lây nhiễm cao gấp hơn 100 lần so với virus HIV. Chính vì vậy, việc trang bị kiến thức đầy đủ về viêm gan B lây qua đường nào và cơ chế lây truyền của bệnh là yếu tố then chốt để mỗi người có thể chủ động phòng ngừa, bảo vệ sức khỏe cho bản thân và cộng đồng.

Viêm gan B là một bệnh lý truyền nhiễm do virus viêm gan B (HBV) gây ra

Xem thêm>>> Bệnh viêm gan A là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng ngừa

Viêm gan B có lây không

Viêm gan B là một bệnh lý truyền nhiễm nguy hiểm do virus HBV (Hepatitis B Virus) gây ra. Đây là nỗi lo ngại lớn cho sức khỏe cộng đồng bởi khả năng lây lan mạnh mẽ, thậm chí cao gấp 50 – 100 lần so với HIV. Một điểm quan trọng cần nhấn mạnh là viêm gan B không phải bệnh di truyền, mà chỉ lây từ người này sang người khác thông qua những con đường nhất định.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), virus HBV có thể tồn tại bên ngoài cơ thể ít nhất 7 ngày và trong khoảng thời gian này vẫn còn khả năng lây nhiễm. Đối với những người chưa được tiêm vắc xin phòng viêm gan B, nếu virus xâm nhập, thời gian ủ bệnh có thể kéo dài từ 30 – 180 ngày. Chỉ sau 30 – 60 ngày, các dấu ấn virus như HBsAg đã có thể được phát hiện thông qua xét nghiệm y khoa.
Một trong những biến chứng đáng lo ngại là viêm gan B mạn tính, thường gặp ở trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ bị lây truyền từ mẹ sang con trong quá trình mang thai hoặc sinh nở. Tình trạng này nếu không được phát hiện và kiểm soát kịp thời có thể dẫn đến xơ gan, suy gan hoặc ung thư gan.

Viêm gan B lây qua đường nào? 

Viêm gan B chủ yếu lây qua ba con đường bao gồm: Đường máu, từ mẹ sang con và quan hệ tình dục. Những con đường truyền nhiễm này điều dễ gặp trong cuộc sống hằng ngày cụ thể:

Lây qua đường máu

Một trong những con đường lây nhiễm phổ biến nhất của viêm gan B chính là qua đường máu. Virus HBV tồn tại trong máu và dịch cơ thể của người bệnh, vì vậy chỉ cần máu hoặc dịch có chứa virus tiếp xúc trực tiếp với máu của người khỏe mạnh thì nguy cơ lây nhiễm sẽ xảy ra.
Các trường hợp điển hình dễ dẫn đến lây truyền viêm gan B qua máu gồm:

• Dùng chung kim tiêm hoặc dụng cụ y tế không tiệt trùng: Đây là nguyên nhân thường gặp ở người nghiện ma túy dùng chung kim tiêm, hoặc trong các cơ sở y tế, phòng khám kém an toàn, không đảm bảo quy trình vô khuẩn.
• Truyền máu hoặc các chế phẩm từ máu chưa được sàng lọc: Nếu máu của người hiến chưa được kiểm tra virus viêm gan B, việc truyền cho người khác có thể trở thành con đường trực tiếp đưa HBV vào cơ thể.
• Sử dụng chung đồ dùng cá nhân có thể dính máu: Những vật dụng như dao cạo râu, bàn chải đánh răng, kềm bấm móng tay,… hoàn toàn có nguy cơ truyền virus nếu vô tình dính máu của người bệnh và gây trầy xước trên da người sử dụng sau đó.
• Xăm hình, xỏ lỗ tai, làm móng ở cơ sở không đảm bảo vệ sinh: Các dụng cụ chạm trực tiếp vào da hoặc máu mà không được khử trùng đúng cách là môi trường lý tưởng để virus viêm gan B lây lan.

Lây từ mẹ sang con

Con đường lây từ mẹ sang con cũng là một trong những nguyên nhân gây ra bệnh viêm gan B. Đây là một con đường lây nhiễm nghiêm trọng khi nói đến viêm gan B lây qua đường nào. Nếu một người phụ nữ mang thai bị nhiễm viêm gan B, khả năng lây truyền qua con rất cao, đặc biệt trong quá trình sinh đẻ đứa trẻ sẽ tiếp xúc với  máu và dịch cơ thể của mẹ. Tuy nhiên, việc lây truyền từ mẹ sang con có thể phòng ngừa bằng cách tiêm vắc xin viêm gan B và nhận kháng thể HBIG (Hepatitis B Immune Globulin) ngay sau khi sinh. Điều này sẽ giúp làm giảm nguy cơ lây truyền từ mẹ sang con.

Viêm gan B lây truyền từ mẹ sang con

Lây nhiễm qua quan hệ tình dục

Một trong những con đường phổ biến và có tỷ lệ lây nhiễm cao nhất của viêm gan B chính là quan hệ tình dục. Đây là yếu tố nguy cơ thường gặp, đặc biệt ở những người quan hệ tình dục không an toàn hoặc có nhiều bạn tình. Theo số liệu thống kê tại Hoa Kỳ, cứ 10 trường hợp mắc viêm gan B thì có đến 3 ca bị lây truyền thông qua đường tình dục. Nguyên nhân là do virus HBV có thể tồn tại trong tinh dịch, dịch âm đạo và dễ dàng lây truyền khi tiếp xúc trực tiếp với niêm mạc của bạn tình.
Việc quan hệ tình dục không sử dụng bao cao su không chỉ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục như lậu, giang mai, HIV… mà còn khiến khả năng lây nhiễm viêm gan B tăng cao hơn.
Để bảo vệ sức khỏe, các chuyên gia khuyến cáo nên sử dụng biện pháp an toàn khi quan hệ, duy trì lối sống tình dục lành mạnh, chung thủy một vợ một chồng. Đây là cách đơn giản nhưng hiệu quả để phòng ngừa nguy cơ mắc viêm gan B cũng như nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm khác.

Viêm gan B có nguy hiểm không ?

Khi tìm hiểu viêm gan B lây qua đường nào, một vấn đề khác cũng khiến nhiều người lo lắng là mức độ nguy hiểm của căn bệnh này. Trên thực tế, viêm gan B là một bệnh lý truyền nhiễm về gan có thể để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng nếu không được phát hiện sớm và điều trị đúng cách.
Một số biến chứng thường gặp ở bệnh nhân viêm gan B bao gồm:

• Viêm gan B mạn tính: Khi cơ thể không thể đào thải hoàn toàn virus HBV, bệnh có thể tiến triển sang giai đoạn mạn tính. Điều này khiến gan bị tổn thương lâu dài và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý khác như xơ gan hoặc ung thư gan.
• Xơ gan: Tình trạng viêm nhiễm kéo dài do virus viêm gan B gây ra sẽ dần hình thành các mô sẹo thay thế tế bào gan khỏe mạnh. Lâu ngày, gan mất dần khả năng hoạt động, dẫn đến biến chứng xơ gan, gây suy giảm nghiêm trọng chức năng gan.
• Ung thư gan: Viêm gan B mạn tính được coi là yếu tố nguy cơ hàng đầu dẫn đến ung thư gan – một trong những loại ung thư có tỷ lệ tử vong cao nhất hiện nay. Người mắc bệnh viêm gan B không được kiểm soát tốt có khả năng phát triển ung thư gan cao gấp nhiều lần so với người bình thường.

Biện pháp phòng tránh viêm gan B hiệu quả

Chủ động phòng ngừa viêm gan B bằng cách đến viện kiểm tra xét nghiệm HBsAg, AntiHBs và tiêm vaccine nếu chưa có kháng thể bảo vệ. Mọi người đều nên thực hiện 2 xét nghiệm này, đặc biệt những người có người thân bị nhiễm viêm gan B. Việc tiêm vắc xin sẽ giúp ta phòng vệ khỏi virus viêm gan B lên đến 95%. Cần lưu ý mốc thời gian tiêm vắc xin đầy đủ các mũi theo phác đồ để cơ thể luôn được bảo vệ khỏi virus viêm gan B.

Tiêm phòng vắc- xin là biện pháp phòng tránh virus viêm gan B

Ngoài ra, bạn cũng có thể làm theo những cách giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh viêm gan B được khuyến khích từ Hepatitis Foundation gồm:

• Mang găng tay và rửa tay bằng xà phòng sau khi tiếp xúc với máu, dịch tiết cơ thể
• Sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục
• Nếu bị chảy máu, bạn cần lau sạch vết máu bằng cồn hoặc dung dịch sát khuẩn
• Bảo vệ vết thương cẩn thận
• Tránh dùng chung các vật dụng sắc nhọn như dao cạo râu, bấm móng tay, bàn chải đánh răng và bông tai hoặc nhẫn đeo trên người
• Khi đi tiêm phòng, xăm, phẫu thuật,,… bạn cần đảm bảo kim mới và được vô trùng.

Xem thêm>>> Phân biệt sự khác nhau giữa các viêm gan A, B, C, D, E

Kết luận

Tóm lại, bệnh viêm gan B lây qua đường nào chủ yếu là máu, tình dục, mẹ-con và đồ dùng chung. Với vaccine và biện pháp an toàn, chúng ta có thể phòng ngừa hiệu quả. Hãy tiêm chủng và kiểm tra sức khỏe định kỳ để bảo vệ bản thân. Tham khảo bác sĩ hoặc nguồn uy tín như WHO cho lời khuyên cá nhân hóa.