Xét nghiệm gan nhiễm mỡ gồm những gì? Các chỉ số cần biết

Gan nhiễm mỡ là tình trạng lượng mỡ tích tụ quá mức trong gan, làm ảnh hưởng đến chức năng của cơ quan này và có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện, điều trị sớm. Việc xét nghiệm gan nhiễm mỡ có ý nghĩa quan trọng, giúp xác định chính xác mức độ tổn thương gan và định hướng phương pháp điều trị phù hợp. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết các loại xét nghiệm gan nhiễm mỡ, ý nghĩa của từng chỉ số và cách hiểu kết quả, giúp bạn chủ động hơn trong việc bảo vệ và chăm sóc sức khỏe gan.

Phương pháp đánh giá gan nhiễm mỡ

Để xác định chính xác tình trạng gan nhiễm mỡ, bác sĩ sẽ kết hợp nhiều phương pháp đánh giá khác nhau:

• Bác sĩ sẽ trao đổi về tiền sử bệnh lý, thói quen sinh hoạt, chế độ ăn uống, việc sử dụng rượu bia hay thuốc, đồng thời kiểm tra các dấu hiệu bất thường trên cơ thể
• Xét nghiệm máu: Các chỉ số men gan (ALT, AST), mỡ máu, đường huyết, sắt và ferritin được kiểm tra để đánh giá chức năng gan, phát hiện rối loạn chuyển hóa hoặc loại trừ các nguyên nhân do viêm gan virus.
• Siêu âm gan: Đây là phương pháp phổ biến, giúp bác sĩ quan sát cấu trúc gan, đánh giá kích thước, độ dày và tổn thương.
• Sinh thiết gan: Phương pháp xác định mức độ nghiêm trọng, loại trừ các bệnh lý khác (thường được thực hiện khi các phương pháp khác không đủ thông tin).
• Các xét nghiệm khác: CT scan, MRI, elastography, ARFI, MRE...

Việc lựa chọn phương pháp đánh giá phù hợp phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe, yếu tố nguy cơ và kết quả xét nghiệm trước đó. Người bệnh nên tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, đồng thời kết hợp lối sống lành mạnh, chế độ ăn uống cân đối và luyện tập thường xuyên để kiểm soát gan nhiễm mỡ hiệu quả và phòng ngừa biến chứng.

Xét nghiệm gan nhiễm mỡ gồm những gì?

Gan là cơ quan đóng vai trò quan trọng trong việc chuyển hóa và lọc các chất trong cơ thể. Thông thường, gan luôn chứa một lượng nhỏ chất béo nhất định. Tuy nhiên, khi lượng chất béo này vượt quá 10% trọng lượng gan, tình trạng gan nhiễm mỡ sẽ xảy ra. Sự tích tụ mỡ quá mức có thể gây viêm, tổn thương tế bào gan và được phản ánh qua các chỉ số xét nghiệm máu. Dưới đây là những chỉ số quan trọng giúp đánh giá mức độ gan nhiễm mỡ:

Chỉ số men gan (ALT, AST)

Các tế bào gan chứa các enzyme – những protein giúp gan thực hiện các chức năng chuyển hóa. Khi tế bào gan bị tổn thương, enzyme sẽ rò rỉ vào máu, khiến nồng độ men gan tăng cao. Hai chỉ số được sử dụng phổ biến nhất là:

• ALT (SGPT)
• AST (SGOT)

Ở người bị bệnh gan, đặc biệt là gan nhiễm mỡ, mức ALT thường cao hơn AST, phản ánh tình trạng viêm và tổn thương gan. Đây là một trong những xét nghiệm đầu tiên giúp phát hiện bất thường ở gan.

Chỉ số men gan cao cảnh báo bệnh lý

Chỉ số Albumin

Albumin là một loại protein quan trọng do gan sản xuất, giúp vận chuyển chất dinh dưỡng, duy trì áp lực thẩm thấu máu và hỗ trợ miễn dịch. Khi gan bị tổn thương, khả năng tổng hợp albumin suy giảm, khiến nồng độ trong máu giảm thấp. Xét nghiệm albumin giúp bác sĩ đánh giá mức độ tổn thương gan và theo dõi hiệu quả điều trị trong quá trình hồi phục.

Chỉ số Globulin

Globulin là nhóm protein tham gia vào hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại vi khuẩn, virus và các tác nhân gây bệnh khác. Gan cũng đóng góp một phần trong quá trình tổng hợp globulin miễn dịch. Ở người mắc bệnh gan mãn tính như gan nhiễm mỡ kéo dài, chức năng gan suy giảm có thể làm mất cân bằng chỉ số này. Khi xét nghiệm, mức globulin thường tăng cao, cho thấy phản ứng miễn dịch hoặc tổn thương gan đang diễn ra.

Chỉ số PT

PT là xét nghiệm đo khả năng đông máu của cơ thể. Gan chịu trách nhiệm sản xuất nhiều yếu tố đông máu, nên khi chức năng gan suy giảm, thời gian đông máu sẽ chậm hơn bình thường. Chỉ số PT tăng cao thường cảnh báo gan bị tổn thương hoặc thiếu hụt vitamin K, một yếu tố cần thiết cho quá trình đông máu bình thường.

Chỉ số Bilirubin

Bilirubin là sắc tố vàng hình thành trong quá trình phân hủy hồng cầu. Gan bình thường sẽ xử lý và bài tiết bilirubin qua mật. Khi gan bị viêm hoặc suy yếu, bilirubin không được chuyển hóa hết, dẫn đến tình trạng vàng da, vàng mắt, nước tiểu sẫm màu.

Chỉ số gan mật

Hai chỉ số ALP (Alkaline Phosphatase) và GGT (Gamma-Glutamyl Transferase) phản ánh trực tiếp chức năng gan và hệ thống dẫn mật:

• ALP tăng cao có thể gợi ý tình trạng viêm gan, gan nhiễm mỡ, xơ gan hoặc tắc nghẽn ống mật.
• GGT thường có giá trị bình thường dưới 60 IU/L; khi tăng cao, đây là dấu hiệu tổn thương gan hoặc rối loạn đường mật.

Theo dõi đồng thời ALP và GGT giúp bác sĩ nhận diện sớm các bất thường và đánh giá chính xác mức độ ảnh hưởng của bệnh từ đó đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Chỉ số ALP tăng trong xét nghiệm gan nhiễm mỡ

Cách điều trị gan nhiễm mỡ

Hiện nay, chưa có phương pháp hay loại thuốc đặc hiệu nào điều trị dứt điểm gan nhiễm mỡ. Tuy nhiên, bạn nên thực hiện thay đổi lối sống có thể cải thiện sức khỏe:

• Ngừng hoàn toàn việc sử dụng rượu bia
• Tập thể dục điều đặn
• Chế độ ăn uống khoa học
• Giảm cân
• Dùng thuốc để kiểm soát 
• Tiêm vắc-xin viêm gan A và viêm gan B

Ngoài ra, bác sĩ có thể chỉ định một số loại thuốc hỗ trợ như vitamin E hoặc thiazolidinediones (thuốc điều trị tiểu đường) nhằm kiểm soát tình trạng gan nhiễm mỡ.

Tập thể dục điều đặn là cách kiểm soát gan nhiễm mỡ

Xem thêm:

• Chỉ số gan nhiễm mỡ là bao nhiêu và ý nghĩa của chúng
• Phác đồ điều trị gan nhiễm mỡ độ 2 hướng dẫn chi tiết

Kết luận

Xét nghiệm gan nhiễm mỡ là bước quan trọng giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh, đánh giá mức độ tổn thương gan và theo dõi hiệu quả điều trị. Thông qua việc kết hợp các phương pháp như thăm khám lâm sàng, xét nghiệm máu, siêu âm hay sinh thiết gan, tình trạng gan nhiễm mỡ sẽ được xác định rõ ràng, từ đó xây dựng phác đồ điều trị phù hợp cho từng người bệnh.

Bên cạnh việc tuân thủ điều trị y khoa, thay đổi lối sống đóng vai trò then chốt trong quá trình hồi phục. Một chế độ ăn uống cân bằng, tập luyện thể dục thường xuyên, kiểm soát cân nặng và đặc biệt là hạn chế rượu bia. Hãy chú ý đến sức khỏe của bản thân, thăm khám định kỳ và tuân theo hướng dẫn của bác sĩ để bảo vệ lá gan khỏe mạnh.