Các phương pháp điều trị viêm gan C và cách phòng ngừa

Theo số liệu mới nhất từ Bộ Y tế, hiện nay tại Việt Nam có hơn 1 triệu người đang sống chung với viêm gan C. Đây là căn bệnh được xem là “kẻ thầm lặng” bởi khả năng tiến triển âm thầm, ít khi bộc lộ triệu chứng rõ ràng. Trên thực tế, có đến 90% bệnh nhân không hề biết mình đã mắc bệnh, chỉ phát hiện khi bệnh đã chuyển sang giai đoạn nặng. Điều đáng lo ngại là viêm gan C chính là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến viêm gan mạn tính, xơ gan và thậm chí ung thư gan. Chính vì vậy, việc tìm hiểu sớm về các phương pháp điều trị viêm gan C và cách phòng ngừa là vô cùng cần thiết để bảo vệ sức khỏe lá gan cũng như ngăn chặn những biến chứng nguy hiểm về sau. Cùng tìm hiểu chuyên sâu bài viết dưới đây.

Viêm gan C là gì?

Viêm gan C là một bệnh lý truyền nhiễm do virus viêm gan C (HCV) gây ra, tấn công trực tiếp vào gan. Khi virus xâm nhập, chúng làm rối loạn hoạt động của gan, khiến tế bào gan bị viêm và suy yếu dần. Nếu tình trạng này kéo dài mà không được phát hiện và điều trị, gan sẽ dần hình thành sẹo xơ, dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như xơ gan và ung thư gan.

Viêm gan C cấp tính

Đây là giai đoạn bệnh mới khởi phát, thường diễn ra trong vòng 6 tháng đầu sau khi bị nhiễm virus. Đặc điểm đáng chú ý là hầu hết bệnh nhân không có triệu chứng rõ ràng, nên rất khó phát hiện. Tuy nhiên, có khoảng 30% người bệnh ở giai đoạn này có khả năng tự tiêu diệt virus nhờ hệ miễn dịch, mà không cần can thiệp y tế. Do đó, nhiều người khi đi xét nghiệm mới tình cờ phát hiện có kháng thể chống HCV, chứng tỏ họ đã từng nhiễm virus nhưng đã tự hồi phục.

Viêm gan C mạn tính

Nếu sau 6 tháng, virus vẫn tồn tại trong cơ thể, bệnh sẽ tiến triển sang giai đoạn mạn tính. Đây là giai đoạn nguy hiểm bởi virus liên tục gây tổn thương gan, dẫn đến xơ hóa, suy giảm chức năng gan, và nguy cơ biến chứng nặng.

Một số triệu chứng thường gặp trong giai đoạn này bao gồm:

• Cơ thể mệt mỏi kéo dài, khó tập trung.
• Cảm giác lo âu, chán nản, bất an thường xuyên.
• Xuất hiện đau cơ, đau khớp.

Điều đáng nói là những dấu hiệu này khá giống với nhiều bệnh thông thường, nên người bệnh dễ chủ quan, sống chung với virus trong nhiều năm mà không hay biết.

Khi virus đã nhân lên nhiều trong gan, chúng sẽ phá hủy tế bào gan, hình thành xơ sẹo, khiến gan mất dần khả năng tiêu hóa và thải độc. Nếu không được can thiệp kịp thời, bệnh có thể tiến triển thành xơ gan mất bù hoặc ung thư gan, thậm chí dẫn đến tử vong. Thời gian tiến triển bệnh phụ thuộc vào cơ địa và lối sống của từng người. Có bệnh nhân chỉ trong vòng 5–10 năm đã bị xơ gan, trong khi một số trường hợp khác có thể kéo dài đến 20–30 năm mà gan vẫn chưa tổn thương nghiêm trọng.

Viêm gan C cấp tính thường sẽ ít có triệu chứng cụ thể

Các phương pháp điều trị viêm gan C

Khi cơ thể xuất hiện những dấu hiệu bất thường nghi ngờ viêm gan C, người bệnh nên đến cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám và chỉ định các xét nghiệm cần thiết. Dựa trên kết quả kiểm tra và mức độ tổn thương gan, bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ điều trị phù hợp cho từng trường hợp.

Đối với những bệnh nhân mắc viêm gan C mạn tính, liệu pháp dùng thuốc kháng virus (DAAs) hiện được xem là phương pháp tối ưu. Các loại thuốc này có tác dụng ức chế sự nhân lên của virus HCV, từ đó hạn chế tổn thương gan và làm chậm tiến triển của bệnh. Nhờ đó, người bệnh có thể giảm đáng kể nguy cơ mắc các biến chứng nguy hiểm như xơ gan, suy giảm chức năng gan, ung thư gan, thậm chí giảm khả năng phải thực hiện ghép gan trong tương lai.

Các loại thuốc điều trị viêm gan C

Trước đây, lựa chọn điều trị cho bệnh nhân viêm gan C chủ yếu xoay quanh interferon và ribavirin. Tuy nhiên, hiệu quả của hai loại thuốc này không được đánh giá cao, bởi chúng thường đi kèm nhiều tác dụng phụ khó chịu, khiến quá trình điều trị trở nên nặng nề và kém hiệu quả.

Sự phát triển của y học hiện đại đã mở ra một bước tiến lớn với sự ra đời của thuốc kháng virus tác động trực tiếp (DAAs – Direct Acting Antivirals). Đây được coi là “cứu tinh” trong điều trị viêm gan C bởi hiệu quả vượt trội, thời gian điều trị ngắn hơn và quan trọng là ít gây ra tác dụng phụ so với các phương pháp cũ. Tuy nhiên, để đạt kết quả tốt nhất, bệnh nhân cần tuân thủ chặt chẽ phác đồ điều trị mà bác sĩ đưa ra. Lý do là bởi DAAs hoạt động dựa trên kiểu gen của virus viêm gan C, nếu sử dụng sai cách hoặc tự ý điều chỉnh liều lượng, hiệu quả điều trị có thể giảm sút đáng kể.

Ngoài ra, trong suốt quá trình dùng thuốc, người bệnh cũng cần đặc biệt lưu ý khi muốn bổ sung thêm vitamin, khoáng chất hoặc các loại thuốc khác. Một số thành phần có thể gây tương tác bất lợi, làm tăng nguy cơ tác dụng phụ hoặc ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị. Chính vì vậy, việc tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng bất kỳ sản phẩm nào khác là vô cùng quan trọng.

Các phác đồ có DAAs hiện có tỉ lệ chữa bệnh thành công rất cao

Thời gian điều trị viêm gan C

Thời gian điều trị bệnh viêm gan C ở mỗi người là khác nhau, phụ thuộc trực tiếp vào tình trạng gan và mức độ tổn thương mà bệnh nhân đang gặp phải. Thông thường, phác đồ điều trị có thể kéo dài từ 8 đến 12 tuần. Tuy nhiên, với những trường hợp bệnh nặng hoặc gan đã bị tổn thương nghiêm trọng, quá trình này có thể kéo dài đến 16 tuần, thậm chí 24 tuần để đảm bảo hiệu quả tối đa. Một dấu hiệu quan trọng để đánh giá kết quả điều trị là khi lượng virus trong máu giảm xuống rất thấp hoặc biến mất hoàn toàn sau 2 tuần dùng thuốc. Đây được xem là tín hiệu khả quan cho thấy người bệnh đang đáp ứng tốt với phác đồ.

Những điều cần lưu ý trong quá trình điều trị:

• Thuốc kháng virus có thể gây ra một số tác dụng phụ như: mất ngủ, buồn nôn, đau đầu, mệt mỏi… Người bệnh cần chuẩn bị tâm lý để thích nghi.
• Tuyệt đối tuân thủ chỉ định và hướng dẫn từ bác sĩ, không tự ý ngưng hoặc thay đổi thuốc.
• Xây dựng chế độ sinh hoạt khoa học: nghỉ ngơi hợp lý, ăn uống đầy đủ dưỡng chất, hạn chế rượu bia và các chất gây hại cho gan.
• Nếu có nhu cầu sử dụng thêm bất kỳ loại thuốc nào khác, cần thông báo ngay cho bác sĩ để được điều chỉnh kịp thời, tránh tương tác thuốc ngoài ý muốn.

Phòng ngừa viêm gan C tái phát sau điều trị

Mặc dù viêm gan C sau khi được điều trị dứt điểm rất hiếm khi tái phát, với tỷ lệ chỉ khoảng 1%, nhưng điều này không có nghĩa là người bệnh hoàn toàn an toàn. Thực tế, vẫn có nguy cơ tái nhiễm nếu tiếp xúc với nguồn lây mới, và hiện nay y học vẫn chưa có vắc xin phòng ngừa đặc hiệu cho virus viêm gan C. Vì vậy, việc chủ động bảo vệ bản thân bằng các biện pháp phòng ngừa là vô cùng quan trọng.

Một số cách giúp giảm thiểu nguy cơ tái nhiễm và bảo vệ lá gan sau điều trị gồm:

• Tuyệt đối không dùng chung kim tiêm: Đây là con đường lây nhiễm HCV phổ biến nhất. Việc chia sẻ kim tiêm có thể khiến virus xâm nhập trực tiếp vào máu, vì vậy người bệnh cần kiên quyết tránh hành vi này để bảo vệ sức khỏe.
• Quan hệ tình dục an toàn: Virus viêm gan C có thể lây qua máu khi quan hệ tình dục không an toàn. Do đó, người bệnh cần chủ động sử dụng bao cao su, đặc biệt khi đối tác đang mang virus, để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm.
• Tiêm vắc xin viêm gan A và viêm gan B: Người từng nhiễm viêm gan C nếu mắc thêm viêm gan A hoặc B sẽ đối mặt với nguy cơ tổn thương gan nghiêm trọng hơn. Tiêm ngừa viêm gan A, B chính là biện pháp cần thiết giúp lá gan được bảo vệ tốt hơn.
• Cẩn trọng khi xăm hình hoặc xỏ khuyên: Nếu muốn thực hiện, hãy chọn cơ sở uy tín, yêu cầu dụng cụ phải được tiệt trùng tuyệt đối để tránh virus lây qua đường máu.
• Khử trùng và thay mới đồ dùng cá nhân: Sau khi điều trị, người bệnh nên thay bàn chải đánh răng, dao cạo râu, bấm móng tay… và tuyệt đối không dùng chung với bất kỳ ai để hạn chế nguy cơ tiếp xúc với máu nhiễm bệnh.

Quan hệ tình dục an toàn là cách phòng ngừa viêm gan C

Xem thêm:

• Viêm gan C có lây qua đường ăn uống hay không?
• Mắc bệnh viêm gan C có gây ra xơ gan không?

Kết luận

Tóm lại, bài viết trên phần nào cũng đã giúp bạn hiểu rõ về bệnh viêm gan C và cũng cung cấp một số phương pháp điều trị viêm gan C và cách phòng ngừa bệnh để các bạn tham khảo.