Có vaccine phòng ngừa viêm gan C không? Giải pháp phòng ngừa hiệu quả.
Viêm gan C hiện đang là một trong những căn bệnh về gan phổ biến nhất tại Việt Nam. Tác nhân gây bệnh là virus viêm gan C thủ phạm thầm lặng có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như xơ gan hay ung thư gan nguyên phát. Nhiều người thắc mắc: Viêm gan C có những triệu chứng gì đặc trưng? Liệu có vaccine phòng ngừa viêm gan C không? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây để có được lời giải đáp chính xác và hữu ích nhất nhé!
Tổng quan về bệnh viêm gan C
Viêm gan C là một bệnh lý về gan do virus viêm gan C (HCV) gây ra. Đây là tình trạng nhiễm trùng gan khá phổ biến tại Việt Nam và bất kỳ ai cũng có nguy cơ mắc bệnh nếu tiếp xúc với nguồn lây.
Căn bệnh này tồn tại dưới hai dạng chính:
- Viêm gan C cấp tính: Xảy ra trong vòng 6 tháng kể từ khi nhiễm virus HCV (chiếm khoảng 15 – 45% trường hợp). Ở giai đoạn này, phần lớn người bệnh không có triệu chứng rõ ràng và một số có thể tự khỏi mà không cần điều trị.
- Viêm gan C mãn tính: Khi tình trạng nhiễm virus kéo dài trên 6 tháng. Đây là thể bệnh nguy hiểm hơn vì có thể tiến triển thành xơ gan, suy gan, thậm chí ung thư gan nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
Phần lớn bệnh nhân viêm gan C không có biểu hiện cụ thể. Khi có triệu chứng, chúng thường khá mờ nhạt và dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý khác, bao gồm:
- Sốt nhẹ, mệt mỏi kéo dài
- Chán ăn, ăn không ngon miệng
- Buồn nôn, nôn
- Rối loạn tiêu hóa
- Nước tiểu sẫm màu
- Đau bụng vùng hạ sườn phải
- Vàng da, vàng mắt
- Đau khớp, đi ngoài phân nhạt màu
Thông thường, các dấu hiệu này xuất hiện sau 2 – 12 tuần kể từ khi nhiễm virus HCV và có thể kéo dài trong nhiều tuần.
Virus viêm gan C chủ yếu lây lan qua ba con đường sau:
- Đường máu: Sử dụng chung kim tiêm, dao cạo râu, bàn chải đánh răng, dụng cụ xăm hình hoặc các dụng cụ y tế không được tiệt trùng dính máu của người bệnh.
- Từ mẹ sang con: Phụ nữ mang thai bị nhiễm HCV có thể truyền virus cho con trong quá trình sinh nở.
- Quan hệ tình dục: Thực hiện quan hệ tình dục không an toàn với người nhiễm HCV cũng tiềm ẩn nguy cơ lây bệnh.
Viêm gan C là một bệnh lý nhiễm trùng gan do virus HCV gây ra
Những nguy cơ có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm gan C
Trên thực tế, viêm gan C có thể xảy ra ở bất kỳ ai, bởi virus HCV có khả năng lây truyền qua máu và nhiều con đường khác nhau. Tuy nhiên, có một số nhóm đối tượng được xác định là có nguy cơ cao hơn so với người bình thường, bao gồm:
- Người sử dụng ma túy theo đường tiêm chích
- Người đang sống chung với HIV
- Người từng tiêm truyền thuốc hoặc dung dịch theo đường tĩnh mạch
- Người chạy thận nhân tạo
- Người từng truyền máu hoặc ghép nội tạng
- Người sử dụng chung đồ dùng cá nhân có dính máu
- Trẻ sơ sinh có mẹ bị nhiễm HCV
- Người có quan hệ tình dục không an toàn
- Nhân viên y tế
- Người xăm hình, xỏ khuyên hoặc đi khám chữa bệnh tại cơ sở kém chất lượng
Có thể thấy, ai cũng có thể mắc viêm gan C, chỉ khác nhau ở mức độ rủi ro. Chính vì vậy, phòng ngừa luôn là yếu tố quan trọng nhất.
Bệnh viêm gan C có thể lây nhiễm qua đường tình dục không an toàn
Các biến chứng của viêm gan C
Viêm gan C nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể tiến triển âm thầm trong nhiều năm mà người bệnh không hề hay biết. Tuy nhiên, khi bệnh bước sang giai đoạn mạn tính, những tổn thương gan tích tụ lâu dài sẽ dẫn đến hàng loạt biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng:
Xơ gan: Khoảng 20 – 30 năm sau khi nhiễm viêm gan C, gan có thể dần bị thay thế bởi các mô sẹo, hình thành tình trạng xơ gan. Đây là hậu quả của quá trình viêm kéo dài khiến tế bào gan bị hủy hoại và không còn khả năng tái tạo. Người bệnh xơ gan thường gặp các triệu chứng như mệt mỏi, chán ăn, sụt cân, vàng da, bụng trướng to do cổ trướng… Ở giai đoạn nặng, xơ gan làm tăng nguy cơ chảy máu tiêu hóa, nhiễm trùng và thậm chí đe dọa tính mạng.
Ung thư gan: Những người nhiễm viêm gan C mạn tính có nguy cơ mắc ung thư biểu mô tế bào gan (Hepatocellular carcinoma – HCC) cao gấp nhiều lần so với người bình thường. Nguyên nhân là vì các mô sẹo ở gan tạo điều kiện thuận lợi cho tế bào ác tính phát triển. Ung thư gan thường tiến triển âm thầm, chỉ được phát hiện khi bệnh đã ở giai đoạn muộn, khiến việc điều trị trở nên khó khăn và tỷ lệ sống sót thấp.
Suy gan: Khi gan bị tổn thương nặng nề và mất đi khả năng hoạt động, người bệnh sẽ rơi vào tình trạng suy gan. Lúc này, gan không thể thực hiện các chức năng quan trọng như lọc độc tố, sản xuất protein hay dự trữ năng lượng cho cơ thể. Suy gan có thể gây ra những biểu hiện nguy hiểm như rối loạn đông máu, bệnh não gan, hôn mê gan và cuối cùng là tử vong nếu không được can thiệp kịp thời.
Xem thêm>>> Mắc bệnh viêm gan C có gây ra xơ gan không?
Bệnh viêm gan C có vaccine không?
Một trong những thắc mắc phổ biến nhất của nhiều người là: “Liệu bệnh viêm gan C có vaccine phòng ngừa không?”. Câu trả lời cho đến nay vẫn là không. Hiện tại, các nhà khoa học trên thế giới vẫn chưa tìm ra loại vaccine nào có khả năng phòng ngừa hiệu quả bệnh viêm gan C. Nguyên nhân nằm ở chỗ virus viêm gan C (HCV) có khả năng biến đổi di truyền rất nhanh, tạo ra nhiều chủng khác nhau. Chính điều này khiến việc sản xuất vaccine trở nên phức tạp hơn nhiều so với các loại virus khác. Mặc dù vậy, các nghiên cứu về vaccine phòng ngừa HCV vẫn đang được tiến hành liên tục, với hy vọng trong tương lai gần sẽ có giải pháp bảo vệ cộng đồng trước căn bệnh nguy hiểm này.
Do chưa có vaccine, biện pháp phòng ngừa lây nhiễm viêm gan C đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Nếu bạn không may được chẩn đoán mắc bệnh, bác sĩ thường sẽ khuyến nghị tiêm phòng vaccine viêm gan A và viêm gan B. Việc này giúp bảo vệ gan khỏi nguy cơ bị tấn công thêm bởi virus HAV và HBV – hai loại virus có thể gây viêm gan nặng hơn và làm tình trạng tổn thương gan trầm trọng hơn. Ngoài ra, để bảo vệ sức khỏe lá gan cũng như sức khỏe tổng thể, người bệnh cần lưu ý:
- Tuyệt đối không uống bia rượu vì với người mắc viêm gan C, việc uống rượu bia sẽ khiến bệnh tiến triển nhanh hơn, dễ dẫn đến xơ gan và ung thư gan.
- Thận trọng khi dùng số loại thuốc có thể gây độc cho gan. Vì vậy, bạn không nên tự ý sử dụng thuốc mà không có chỉ định của bác sĩ. Khi khám bệnh ở bất kỳ chuyên khoa nào, hãy thông báo rõ tình trạng nhiễm HCV để bác sĩ cân nhắc trước khi kê đơn.
- Tránh lây truyền cho người khác bằng cách không dùng chung bàn chải đánh răng, dao cạo râu, khăn mặt, dụng cụ làm móng hoặc bất kỳ đồ dùng cá nhân nào có nguy cơ dính máu., hạn chế tối đa các tình huống gây chảy máu và luôn xử lý vết thương đúng cách. Không hiến máu hoặc các chế phẩm từ máu.
- Viêm gan C có thể lây qua đường tình dục, đặc biệt nếu có tổn thương niêm mạc. Do đó, bạn nên thẳng thắn chia sẻ tình trạng bệnh với bạn tình và sử dụng biện pháp bảo vệ để giảm nguy cơ lây nhiễm.
Biện pháp phòng ngừa bệnh viêm gan C
Hiện nay, viêm gan C vẫn chưa có vaccine phòng ngừa. Tuy nhiên, bệnh hoàn toàn có thể được kiểm soát và hạn chế nguy cơ lây nhiễm nếu tuân thủ những biện pháp sau:
- Không sử dụng chung bơm kim tiêm hoặc các dụng cụ có thể dính máu, đặc biệt trong nhóm người tiêm chích ma túy.
- Quan hệ tình dục an toàn, sử dụng biện pháp bảo vệ và duy trì sự chung thủy với một bạn tình.
- Tránh tiếp xúc trực tiếp với máu hoặc các chế phẩm từ máu. Đối với nhân viên y tế, kỹ thuật viên xét nghiệm, cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định an toàn lao động.
- Xử lý và tiệt trùng dụng cụ y tế theo đúng quy trình của Bộ Y tế nhằm ngăn ngừa lây nhiễm chéo.
- Không dùng chung các vật dụng cá nhân dễ dính máu như dao cạo râu, bàn chải đánh răng.
- Lựa chọn cơ sở xăm hình, xỏ khuyên uy tín, đảm bảo dụng cụ được vô trùng trước khi sử dụng.
- Hạn chế di chuyển hoặc lưu trú tại những khu vực có tỷ lệ lưu hành virus HCV cao.
- Chủ động xét nghiệm tầm soát Anti – HCV từ 18 tuổi trở lên để phát hiện sớm bệnh.
- Phụ nữ mang thai và những đối tượng có nguy cơ cao cần được sàng lọc HCV trong thai kỳ hoặc trong các lần kiểm tra sức khỏe định kỳ.
Bệnh viêm gan C có vaccine không?
Kết luận
Có thể thấy rằng, bất kỳ ai cũng có nguy cơ nhiễm viêm gan C và đối diện với nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện sớm. Do đó, chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa và kiểm tra sức khỏe định kỳ chính là cách bảo vệ hiệu quả nhất cho bản thân và cộng đồng.
Số lần xem: 6