Xơ gan là một bệnh lý nguy hiểm xảy ra khi các tế bào gan bị tổn thương liên tục, khiến mô khỏe mạnh dần bị thay thế bằng mô sẹo cứng. Những dải sẹo này cản trở dòng máu lưu thông qua gan, làm chức năng gan suy giảm đáng kể và có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng. Điều đáng lo là bệnh thường tiến triển âm thầm, khó phát hiện ở giai đoạn đầu. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ xơ gan gồm mấy giai đoạn, cách phòng ngừa bệnh như nào để bảo vệ sức khỏe.

Xơ gan là gì?

Xơ gan là tình trạng gan bị tổn thương kéo dài, dẫn đến sự hình thành các mô xơ và mô sẹo, khiến cơ quan này dần mất đi khả năng hoạt động bình thường. Quá trình này thường bắt đầu khi gan bị tấn công bởi virus viêm gan trong thời gian dài, làm cho các tế bào gan khỏe mạnh bị phá hủy và thay thế bằng các mô sẹo.
Có nhiều yếu tố góp phần làm tăng nguy cơ xơ gan, trong đó bao gồm rượu bia và thuốc lá, biến chứng từ viêm gan B hoặc viêm gan C, gan nhiễm mỡ. Ngoài ra, một số yếu tố khác như sử dụng thuốc không đúng cách, tiếp xúc với hóa chất độc hại hoặc rối loạn miễn dịch cũng có thể góp phần thúc đẩy bệnh phát triển. Mỗi giai đoạn sẽ có mức độ nguy hiểm khác nhau và ảnh hưởng trực tiếp đến tiên lượng điều trị cũng như chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Xơ gan là tình trang gan bị tổn thương kéo dài

Xơ gan có mấy giai đoạn?

“Bệnh xơ gan có mấy giai đoạn?” là câu hỏi mà rất nhiều người quan tâm, bởi xơ gan được xếp vào nhóm bệnh lý gan nguy hiểm hàng đầu. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, đặc biệt ở giai đoạn muộn, bệnh có thể gây ra hàng loạt biến chứng nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng. Xơ gan thường tiến triển qua 4 giai đoạn chính, từ nhẹ đến nặng, với đặc điểm như sau:

Giai đoạn 1

Ở giai đoạn đầu, các tổn thương của gan diễn ra rất âm thầm. Bên ngoài, người bệnh gần như không thấy dấu hiệu rõ ràng, nhưng bên trong mô gan đã bắt đầu hình thành những điểm xơ hóa. Chức năng gan ở thời điểm này vẫn hoạt động gần như bình thường bởi số lượng tế bào tổn thương còn ít, vì vậy vẫn chưa ảnh hưởng tới chức năng gan nhiều. Một vài biểu hiện có thể xuất hiện như chán ăn, buồn nôn nhẹ, đau âm ỉ vùng bụng, sụt cân hoặc sốt nhẹ nhưng rất dễ bị bỏ qua. Chính vì không có dấu hiệu cụ thể nên rất khó để phát hiện bệnh. Đặc biệt, ở giai đoạn đầu nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách gan sẽ phụ hồi lại bình thường.

Giai đoạn 2

Bước sang giai đoạn hai, mức độ tổn thương tăng dần. Các tế bào gan bị phá hủy nhiều hơn, mô sợi và mô liên kết bắt đầu lan rộng khiến quá trình chuyển hóa bilirubin sắc tố mật quan trọng của cơ thể bị rối loạn. Lúc này, bệnh nhân thường thấy rõ các dấu hiệu như vàng da, vàng mắt, nước tiểu sẫm màu, kèm cảm giác mệt mỏi và chán ăn.

Giai đoạn 3

Ở giai đoạn này, gan chịu tổn thương nặng nề hơn, khả năng chuyển hóa và thải độc giảm sút nghiêm trọng. Các chất độc vì thế tích tụ trong máu, đe dọa sức khỏe toàn cơ thể. Người bệnh có thể đau dữ dội vùng gan, sụt cân nhanh, kém ăn, suy nhược, tiêu hóa kém và tình trạng vàng da, vàng mắt trở nên rõ rệt.

Giai đoạn 4

Cuối cùng, giai đoạn bốn là giai đoạn nặng nhất khi gan đã xơ hóa hoàn toàn và gần như mất hết chức năng. Sự suy giảm này không chỉ ảnh hưởng đến gan mà còn kéo theo nhiều cơ quan khác như thận, tụy và cả hệ miễn dịch. Bệnh nhân dễ bị cổ trướng (dịch ứ đọng trong ổ bụng), hội chứng gan-thận, bệnh não gan gây đau đầu, rối loạn trí nhớ, thay đổi tính cách, thậm chí hôn mê. Giãn tĩnh mạch thực quản và dạ dày cũng có thể xảy ra, dẫn đến nôn ra máu hoặc đi cầu phân đen. Ở giai đoạn này, điều trị chủ yếu nhằm giảm nhẹ triệu chứng, kéo dài thời gian sống và cân nhắc ghép gan. Sẽ không có phương pháp nào điều trị khi bệnh nhân đã ở giai đoạn cuối, vì thế nên việc phát hiện bệnh và điều trị sớm là rất quan trọng.

Giai đoạn 4 gan bị tổn thương nặng nề

Một số lưu ý phòng tránh xơ gan

Bên cạnh câu hỏi “Bệnh xơ gan có mấy giai đoạn?”, nhiều người còn đặc biệt quan tâm đến cách phòng tránh căn bệnh nguy hiểm này. Điều đó hoàn toàn dễ hiểu, bởi xơ gan không chỉ làm suy giảm chức năng gan mà còn kéo theo hàng loạt biến chứng đe dọa sức khỏe, thậm chí tính mạng. Chủ động phòng ngừa sẽ giúp bạn bảo vệ lá gan và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Dưới đây là những thói quen đơn giản nhưng hiệu quả mà bạn nên áp dụng ngay từ hôm nay:

• Nói “không” với rượu bia và thuốc lá: Rượu bia và thuốc lá được xem là tác nhân gây tổn thương tế bào gan nhanh chóng. Khi cơ thể nạp rượu bia quá nhiều sẽ dễ gặp biến chứng nặng nề, tiến triển nhanh thành xơ gan. Đặc biệt, những người đang mắc các bệnh lý như gan nhiễm mỡ, viêm tụy, viêm gan nếu tiếp tục uống rượu bia sẽ dễ gặp biến chứng nặng nề, tiến triển nhanh thành xơ gan.

Tránh xa rượu bia để bảo vệ gan

• Cân bằng dinh dưỡng: Một thực đơn lành mạnh đầy đủ chất dinh dưỡng giữa rau củ, tinh bột, đạm và vitamin là điều vô cùng cần thiết. Giảm đạm vào buổi tối và tránh ăn đột ngột quá nhiều để giảm gánh nặng chuyển hóa cho gan. Ngoài ra cũng nên hạn chế tiêu thụ nhiều muối, chất béo bão hòa và thực sống để không làm tổn thương gan.
• Khám sức khỏe định kỳ: Sàng lọc chức năng gan, mật ít nhất 6 tháng/lần. Phát hiện sớm tổn thương gan giúp điều trị hiệu quả và tiết kiệm chi phí hơn nhiều so với việc chữa bệnh khi đã muộn.
• Tập luyện thể dục hàng ngày: Vận động không chỉ tốt cho tim mạch mà còn góp phần đốt cháy mỡ dư thừa, hỗ trợ giảm mỡ máu, giảm gan nhiễm mỡ, cải thiện tuần hoàn máu. 
• Không nên dùng chung các vật dụng cá nhân: Được biết viêm gan B là một bệnh có độ truyền nhiễm phổ biến. Xơ gan cũng là một biến chứng của bệnh viêm gan B. Việc sử dụng chung các vật phẩm như khăn mặt, dao cạo râu, bàn chải đánh răng sẽ khiến bệnh lây nhiễm nhanh chóng.

Xem thêm:

• Xơ gan giai đoạn cuối có triệu chứng gì, điều trị được không?
• Xơ gan cổ trướng: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Kết luận

Xơ gan ở giai đoạn đầu thường diễn tiến âm thầm, các dấu hiệu mờ nhạt nên rất dễ bị bỏ qua hoặc nhầm lẫn với những bệnh lý thông thường khác. Chỉ đến khi triệu chứng rõ rệt xuất hiện, bệnh đã bước sang giai đoạn nặng, việc điều trị trở nên khó khăn và tốn kém hơn nhiều. Chính vì vậy, chủ động khám sức khỏe định kỳ là chìa khóa vàng để phát hiện sớm và bảo vệ lá gan. Việc kiểm tra định kỳ không chỉ giúp bạn nắm rõ tình trạng gan, mà còn kịp thời điều chỉnh chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt, tránh những biến chứng nguy hiểm.