Bệnh viêm gan D lây qua con đường nào?

Viêm gan D (hay còn gọi là viêm gan delta) là một bệnh truyền nhiễm do virus HDV – một loại virus RNA khiếm khuyết gây ra. Điểm đặc biệt của loại virus này là nó không thể tự nhân lên mà chỉ tồn tại và phát triển khi có sự hiện diện của virus viêm gan B (HBV). Chính vì vậy, viêm gan D thường chỉ xuất hiện ở những người đã hoặc đang nhiễm HBV. Mặc dù biểu hiện ban đầu của viêm gan D thường khá mờ nhạt, khó nhận biết, nhưng bệnh có thể tiến triển nhanh và dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng như xơ gan, suy gan hoặc thậm chí ung thư gan. Với những trường hợp gan bị tổn thương nặng, biện pháp điều trị cuối cùng mà bác sĩ thường chỉ định là ghép gan, nhằm kéo dài sự sống cho người bệnh. Do đó, việc hiểu rõ về bệnh viêm gan D lây qua con đường nào là điều rất cần thiết để có thể can thiệp kịp thời.

Chẩn đoán viêm gan D

Để xác định chính xác một người có mắc viêm gan D hay không, bác sĩ sẽ tiến hành đánh giá toàn diện dựa trên nhiều yếu tố, bao gồm:

• Khai thác tiền sử bệnh lý: Tiền sử tiêm vaccine viêm gan B, các yếu tố nguy cơ như quan hệ tình dục không an toàn, sử dụng ma túy đường tiêm chích, hay có tiếp xúc với máu và dịch cơ thể của người khác và các bệnh lý gan trước đây hoặc tình trạng nhiễm HBV.
• Thăm khám lâm sàng: Qua việc kiểm tra trực tiếp, bác sĩ sẽ tìm kiếm những dấu hiệu bất thường gợi ý tổn thương gan, chẳng hạn như vàng da, vàng mắt là biểu hiện phổ biến nhất, gan to hoặc có cảm giác căng tức ở vùng hạ sườn phải và xuất hiện khối bất thường ở gan.
• Xét nghiệm máu: Các xét nghiệm máu đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán, giúp phát hiện sự hiện diện của virus viêm gan D, virus viêm gan B và các dấu hiệu viêm hoặc tổn thương tế bào gan.
• Kiểm tra chức năng gan: Bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm để đo lường hoạt động của gan, chẳng hạn như nồng độ enzyme gan (ALT, AST), các chỉ số liên quan đến đông máu và albumin máu, qua đó đánh giá chức năng gan tổng thể, khả năng lọc và loại bỏ chất thải của gan.

Bệnh viêm gan D có lây không

Viêm gan D (hay còn gọi là viêm gan delta) là một trong những loại viêm gan siêu vi khá đặc biệt, bởi virus này không thể tồn tại độc lập mà phải mượn lớp vỏ kháng nguyên bề mặt (HBsAg) của virus viêm gan B (HBV) để nhân lên và lây truyền. Điều đó cũng có nghĩa là: chỉ những người đã nhiễm virus viêm gan B mới có nguy cơ mắc thêm viêm gan D. Khoảng 13% bệnh nhân nhiễm HBV có đồng nhiễm với HDV, làm bệnh trở nên nặng nề và khó điều trị hơn. Con đường lây truyền chính của viêm gan D cũng tương tự như viêm gan B, chủ yếu qua đường máu và dịch cơ thể bị nhiễm bệnh. Các con đường lây truyền cụ thể:

• Tiếp xúc trực tiếp với máu hoặc dịch cơ thể bị nhiễm bệnh như sử dụng chung kim tiêm, đặc biệt ở người tiêm chích ma túy, dùng chung vật dụng cá nhân dễ dính máu như dao cạo râu, bàn chải đánh răng hay quan hệ tình dục không an toàn, đặc biệt khi có tổn thương niêm mạc, có thể làm tăng nguy cơ lây nhiễm.
• Lây truyền trong quá trình phẩu thuất, hoặc truyền máu nếu dụng cụ y tế không được tiệt trùng đúng cách. Nguy cơ cao hơn ở những nơi có điều kiện kiểm soát y tế chưa chặt chẽ.
• Một số trường hợp khác như lây truyền từ mẹ sang con trong quá trình sinh nở. Tuy nhiên, virus viêm gan D không lây qua sữa mẹ, do đó phụ nữ nhiễm HDV vẫn có thể cho con bú bình thường.

Dùng chung vật dụng cá nhân dễ lây nhiễm viêm gan D

Quá trình lây truyền của viêm gan D

Viêm gan D chỉ gây bệnh khi trong cơ thể đã có sự hiện diện của HBV. Chính sự cộng sinh này khiến bệnh viêm gan D trở nên phức tạp và nguy hiểm hơn nhiều so với những bệnh viêm gan thông thường. Quá trình lây nhiễm viêm gan D diễn ra qua các bước sau:

• Virus HDV xâm nhập vào cơ thể: HDV có thể đi vào cơ thể thông qua nhiều con đường khác nhau như: truyền máu, dùng chung kim tiêm, quan hệ tình dục không an toàn, từ mẹ sang con khi sinh nở hoặc qua tiếp xúc với máu/chất dịch cơ thể của người bệnh.
• Bám dính vào tế bào gan: Khi đã xâm nhập, HDV tìm đến các tế bào gan, nơi HBV đang tồn tại. Virus HDV mượn lớp vỏ protein của HBV để bám và tồn tại trong cơ thể. 
• Nhân lên và phát triển: Khác với những virus khác, HDV không thể tự sao chép. Nó cần HBV làm “trợ thủ” để nhân lên, tấn công các tế bào gan và dần phá hủy chúng.
• Gây tổn thương gan: Quá trình nhân lên của HDV làm gan bị viêm, suy yếu chức năng, lâu dần có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng như xơ gan, suy gan hoặc ung thư gan.

Quá trình lây truyền của viêm gan D

Không phải ai cũng có nguy cơ mắc bệnh giống nhau. Một số nhóm đối tượng dưới đây có khả năng nhiễm bệnh cao hơn và cần đặc biệt lưu ý:

• Người mắc viêm gan B mạn tính (do HDV chỉ phát triển khi có HBV).
• Trẻ sơ sinh có mẹ mang virus HDV.
• Người có bạn tình nhiễm viêm gan D, đặc biệt khi quan hệ không an toàn.
• Người quan hệ đồng giới (tỷ lệ lây nhiễm qua đường tình dục cao).
• Người tiêm chích ma túy, dùng chung kim tiêm.
• Thành viên trong gia đình có người mắc viêm gan D (do dễ tiếp xúc với máu/chất dịch).
• Nhân viên y tế, đặc biệt những người thường xuyên tiếp xúc với máu, dịch cơ thể.
• Bệnh nhân chạy thận nhân tạo (do nguy cơ tiếp xúc máu và dụng cụ y tế cao).

Xem thêm:

• Viêm gan C có những con đường lây nhiễm nào?
• Những đối tượng có nguy cơ mắc viêm gan D

Kết luận 

Viêm gan D là một bệnh lý nguy hiểm, lây truyền qua đường máu và có thể gây ra những biến chứng đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện kịp thời. Điều đáng lo ngại là các triệu chứng thường không rõ ràng ở giai đoạn đầu, khiến nhiều người chủ quan và bỏ lỡ thời gian điều trị.