Phương pháp điều trị bệnh viêm gan D?

Viêm gan D là một trong những loại viêm gan virus nguy hiểm nhất, bởi nó chỉ xuất hiện khi người bệnh đã nhiễm viêm gan B. Điều này khiến quá trình điều trị trở nên phức tạp và dễ dẫn đến nhiều biến chứng nặng nề như xơ gan hay ung thư gan. Vậy phương pháp điều trị viêm gan D hiện nay là gì, có thể chữa khỏi hoàn toàn không và làm thế nào để phòng ngừa hiệu quả? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn những thông tin quan trọng và cập nhật nhất.

Những điều cần biết về viêm gan D

Viêm gan D (HDV) là một dạng viêm gan do virus viêm gan D gây ra một loại virus phụ thuộc đặc biệt, chỉ có thể tồn tại và phát triển khi trong cơ thể đã có sự hiện diện của virus viêm gan B (HBV). Điều này có nghĩa là nếu không có HBV, HDV sẽ không thể gây bệnh. Chính vì vậy, viêm gan D thường được xem là biến chứng nguy hiểm của người đã mắc viêm gan B. Theo thống kê, khoảng 5% số bệnh nhân viêm gan B mạn tính trên toàn thế giới bị đồng nhiễm thêm virus viêm gan D. Bệnh có thể xuất hiện theo hai hình thức đó là đồng nhiễm và bội nhiễm. Dù ở hình thức nào, viêm gan D đều gây tổn thương gan nặng nề, dễ tiến triển thành xơ gan hoặc ung thư gan. 

Một số nhóm đối tượng được ghi nhận có nguy cơ lây nhiễm HDV cao hơn bình thường, người thuộc cộng đồng dân tộc thiểu số ở các vùng lưu hành bệnh, bệnh nhân từng phải truyền máu hoặc chạy thận nhân tạo dài ngày và người tiêm chích ma túy, dùng chung kim tiêm. Nhờ sự phổ biến của vaccine phòng ngừa viêm gan B, tỷ lệ mắc HDV trên toàn cầu đã giảm mạnh từ thập niên 1980 đến nay. Tuy nhiên, bệnh vẫn tồn tại và tiếp tục là mối đe dọa đối với sức khỏe cộng đồng, đặc biệt ở những khu vực có tỷ lệ nhiễm HBV cao. 

So với viêm gan B đơn thuần, viêm gan D thường diễn tiến nhanh và nghiêm trọng hơn nhiều. Người bệnh có nguy cơ cao bị viêm gan tối cấp, xơ gan thậm chí là ung thư biểu mô tế bào gan.Chính vì vậy, viêm gan D được coi là một trong những dạng viêm gan siêu vi nghiêm trọng nhất hiện nay. Để chẩn đoán được bệnh thường xét nghiệm huyết thanh nhằm phát hiện kháng thể IgM và IgG kháng HDV. Xét nghiệm RNA HDV để tìm sự hiện diện của virus trong máu. 

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã xây dựng Chiến lược toàn cầu về HIV, viêm gan siêu vi và các bệnh lây truyền qua đường tình dục giai đoạn 2022–2030 (GHSS), đặt mục tiêu chấm dứt bệnh AIDS và viêm gan siêu vi đặc biệt là viêm gan B và viêm gan C mạn tính vào năm 2030. Hằng năm, WHO cũng tổ chức Ngày Viêm gan Thế giới (28/7) nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng. Năm 2023, chiến dịch mang thông điệp “Một mạng sống, một lá gan”, nhấn mạnh vai trò sống còn của gan đối với sức khỏe và kêu gọi mọi người chủ động tiêm vaccine, xét nghiệm và điều trị để bảo vệ lá gan, phòng tránh biến chứng nặng nề.

Măc viêm gan B sẽ làm tăng nguy cơ mắc viêm gan D

Phương pháp điều trị viêm gan D

Viêm gan D (hay còn gọi là viêm gan siêu vi D, HDV) là một trong những loại viêm gan virus ít gặp hơn so với viêm gan B hay viêm gan C, nhưng mức độ nguy hiểm thì lại không hề kém cạnh. Bệnh thường chỉ xảy ra ở những người đã mắc viêm gan B mạn tính, do virus HDV cần virus HBV để nhân lên. Chính vì vậy, việc điều trị viêm gan D luôn gặp nhiều khó khăn và hiện vẫn chưa có nhiều thuốc đặc trị được phê duyệt rộng rãi trên thế giới. Vậy hiện nay các phương pháp điều trị viêm gan D là gì?.  

• Interferon Alfa: Interferon alfa (IFN-α) hiện đang là lựa chọn điều trị chính cho bệnh nhân viêm gan D. IFN-α hoạt động bằng cách kích thích hệ miễn dịch của cơ thể, từ đó hỗ trợ tiêu diệt và ức chế sự nhân lên của virus HDV. Thời gian điều trị hiệu quả thường kéo dài từ 12 – 48 tuần. Dù có khả năng làm giảm tải lượng virus trong máu, nhưng tỷ lệ bệnh nhân đạt được đáp ứng bền vững còn khá thấp. Sau khi ngừng thuốc, bệnh có thể tái phát. Nhưng sẽ có tác dụng phụ không mong muốn như sốt, mệt mỏi, triệu chứng giống cảm cúm, rối loạn chức năng tuyến giáp, giảm tế bào máu, thậm chí trầm cảm.
• Thuốc kháng virus: Tenofovir và Entecavir: Đây là hai loại thuốc thường dùng cho viêm gan B. Chúng có thể gián tiếp giúp kiểm soát HDV bằng cách hạn chế sự nhân lên của HBV.Tuy nhiên, hai thuốc này không trực tiếp tiêu diệt HDV. Đối với Bulevirtide thì đây là một bước tiến mới trong điều trị viêm gan D. Thuốc được châu Âu phê duyệt để điều trị viêm gan D mạn tính. Cơ chế của Bulevirtide là ngăn chặn virus HDV xâm nhập vào tế bào gan, nhờ đó làm giảm sự tiến triển của bệnh.

Ghép gan 

Trong những tình huống bệnh nhân bị xơ gan giai đoạn cuối hoặc biến chứng nặng do HDV, ghép gan là lựa chọn duy nhất có thể cứu sống. Tuy nhiên, phương pháp này ít được áp dụng vì nguồn hiến tạng khan hiếm, chi phí cao, người bệnh sau ghép phải sử dụng thuốc chống thải ghép suốt đời.

Các phương pháp điều trị khác đang nghiên cứu

• Thuốc kháng virus thế hệ mới: Một số loại thuốc đang trong giai đoạn thử nghiệm lâm sàng nhằm trực tiếp ức chế sự nhân lên của HDV.
• Liệu pháp miễn dịch: Các nghiên cứu tập trung vào việc tăng cường sức mạnh của hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại virus tốt hơn.

Điều trị hỗ trợ

Ngoài việc sử dụng thuốc, bệnh nhân viêm gan D cũng cần duy trì lối sống lành mạnh để giảm gánh nặng cho gan:

• Chế độ ăn uống: Ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt; hạn chế rượu bia, đồ ăn nhiều dầu mỡ, thực phẩm chế biến sẵn.
• Sinh hoạt khoa học: Ngủ đủ giấc, tập thể dục nhẹ nhàng, tránh căng thẳng kéo dài.
• Theo dõi định kỳ: Người bệnh nên khám và làm xét nghiệm định kỳ để kiểm tra tải lượng virus, chức năng gan và kịp thời điều chỉnh phác đồ điều trị.

Xem thêm>>> Người bị viêm gan B nên ăn gì để hỗ trợ phục hồi chức năng gan?

Biện pháp phòng ngừa viêm gan D

Dưới đây là những biện pháp phòng ngừa quan trọng mà bạn cần biết:

Tiêm phòng viêm gan B

• Vắc xin HBV: Đây là phương pháp phòng ngừa chủ động và hiệu quả nhất. Khi đã được tiêm đủ liều vắc xin viêm gan B, bạn không chỉ giảm nguy cơ mắc HBV mà còn ngăn chặn nguy cơ nhiễm HDV, bởi HDV không thể tồn tại nếu không có HBV.
• Lịch tiêm chủng: Vắc xin HBV thường được tiêm theo liệu trình 3 – 4 mũi. Liều đầu tiên nên được tiêm ngay sau khi trẻ chào đời, sau đó tiếp tục các mũi bổ sung theo đúng lịch để đảm bảo hiệu quả bảo vệ lâu dài.

Phòng ngừa bằng cách tiêm phòng HBV.

Sử dụng kim tiêm an toàn

• Không dùng chung kim tiêm: Mỗi người cần sử dụng kim tiêm riêng biệt, tuyệt đối không tái sử dụng để tránh nguy cơ lây truyền virus qua đường máu.
• Chương trình trao đổi kim tiêm: Ở nhiều quốc gia, chương trình này đã được triển khai cho người sử dụng ma túy, cung cấp kim tiêm sạch nhằm hạn chế tối đa lây nhiễm HBV và HDV.

Quan hệ tình dục an toàn

• Sử dụng bao cao su: Đây là cách đơn giản nhưng rất hiệu quả để ngăn chặn lây truyền HBV qua đường tình dục, từ đó cũng giúp phòng ngừa viêm gan D.
• Khám và điều trị cho bạn tình: Nếu một trong hai người nhiễm HBV, việc kiểm tra sức khỏe, tầm soát và điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng để bảo vệ đối phương, đồng thời giảm nguy cơ lây lan HDV.

Đảm bảo an toàn trong môi trường y tế

• Truyền máu an toàn: Tất cả nguồn máu và chế phẩm từ máu đều phải được sàng lọc, kiểm tra kỹ càng trước khi truyền cho bệnh nhân để loại trừ HBV và HDV.
• Thực hành y tế chuẩn: Các cơ sở y tế cần đảm bảo dụng cụ khám chữa bệnh luôn được tiệt trùng, tuân thủ quy trình kiểm soát nhiễm khuẩn nghiêm ngặt nhằm tránh nguy cơ lây lan virus.

Phòng ngừa lây truyền từ mẹ sang con

• Tiêm phòng cho trẻ sơ sinh: Những em bé sinh ra từ mẹ mang HBV cần được tiêm vắc xin viêm gan B ngay trong vòng 24 giờ đầu sau sinh.
• Globulin miễn dịch viêm gan B (HBIG): Khi kết hợp với vắc xin HBV, HBIG giúp tăng cường khả năng bảo vệ cho trẻ, giảm thiểu nguy cơ lây truyền HBV và HDV từ mẹ sang con.

Nâng cao nhận thức và giáo dục cộng đồng

• Tuyên truyền sức khỏe: Tổ chức các chương trình giáo dục về viêm gan B và D để cộng đồng hiểu rõ hơn về đường lây truyền, cách phòng ngừa và tầm quan trọng của tiêm chủng.
• Đào tạo nhân viên y tế: Đảm bảo đội ngũ y bác sĩ, điều dưỡng nắm vững quy trình phòng ngừa và kiểm soát lây nhiễm, góp phần hạn chế lây lan virus trong môi trường y tế.

Xem thêm:

•  Viêm gan D có điều trị được không và mất bao lâu?
• Bệnh viêm gan D lây qua con đường nào?

Kết luận 

Viêm gan D là bệnh lý nguy hiểm vì có thể gây tổn thương gan nghiêm trọng, dẫn đến xơ gan và ung thư gan. Tuy nhiên, tin vui là chúng ta hoàn toàn có thể phòng ngừa hiệu quả bằng cách tiêm vắc xin viêm gan B, thực hành lối sống an toàn và nâng cao ý thức bảo vệ sức khỏe. Chủ động phòng ngừa không chỉ giúp bạn bảo vệ bản thân mà còn góp phần giảm gánh nặng bệnh tật cho gia đình và cộng đồng.