Gan nhiễm mỡ do rượu bia: Nguyên nhân, triệu chứng và phòng ngừa

Gan nhiễm mỡ do rượu là một trong những hậu quả âm thầm nhưng nguy hiểm của việc sử dụng đồ uống có cồn kéo dài. Nhiều người thường chủ quan vì bệnh diễn tiến lặng lẽ, hầu như không có triệu chứng rõ rệt ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, nếu không được nhận biết và can thiệp kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến viêm gan, xơ gan, thậm chí ung thư gan. Chính vì vậy, việc tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu cảnh báo cũng như các phương pháp chẩn đoán sớm đóng vai trò vô cùng quan trọng để bảo vệ lá gan và sức khỏe lâu dài.

Gan nhiễm mỡ do rượu là gì?

Gan nhiễm mỡ do rượu là một trong những bệnh lý gan thường gặp nhất ở những người uống nhiều rượu bia. Có 3 dạng liên quan đến việc sử dụng rượu và nhiều người uống rượu có thể trải qua từng giai đoạn này theo thời gian

• Gan nhiễm mỡ do rượu: Giai đoạn đầu, mỡ tích tụ trong tế bào gan, thường không có triệu chứng rõ rệt nhưng gan đã bắt đầu bị to ra. Đây là dạng tổn thương gan phổ biến nhất do rượu gây nên.
• Viêm gan do rượu: Ở giai đoạn này, gan bị viêm cấp tính, tế bào gan tổn thương hoặc chết đi. Một số trường hợp có thể để lại sẹo vĩnh viễn.
• Xơ gan do rượu: Đây là giai đoạn nặng nhất, khi mô gan khỏe mạnh bị thay thế bằng mô sẹo. Lúc này, gan gần như mất khả năng hoạt động bình thường.

Gan là một cơ quan lớn nằm dưới xương sườn ở phía bên phải của bụng, giữ nhiều vai trò quan trọng như loại bỏ độc tố và các chất có hại ra khỏi máu, sản xuất mật giúp tiêu hóa thức ăn, dự trữ đường để cung cấp năng lượng cho cơ thể và tạo ra các loại protein quan trọng.

Bệnh là tình trạng mỡ tích tụ bên trong tế bào gan.

Triệu chứng gan nhiễm mỡ do rượu

Triệu chứng có thể thay đổi tùy thuộc vào mức đọ và thời gian sử dụng rượu. Dưới đây là một số những biểu hiện:

Gan nhiễm mỡ

• Thường không có triệu chứng
• Gan to do mỡ tích tụ trong các tế bào gan, gây cảm giác khó chịu hoặc đau nhẹ ở vùng bụng trên bên phải
• Mệt mỏi, cảm giác yếu sức
• Sụt cân

Viêm gan cấp tính và xơ gan 

• Sốt và mệt mỏi
• Đau hoặc khó chịu ở vùng bụng
• Buồn nôn và nôn
• Mất cảm giác thèm ăn, suy dinh dưỡng
• Sụt cân nhanh
• Vàng da, vàng mắt
• Tăng áp lực tĩnh mạch cửa gây giảm lưu lượng máu qua gan
• Lách to
• Chảy máu đường tiêu hóa
• Tích tụ dịch trong bụng (cổ trướng), phù chân
• Dễ bị nhiễm trùng
• Suy thận
• Lú lẫn, rối loạn tinh thần

Các triệu chứng này có thể giống với các bệnh lý khác. Vì thế, khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường trên, nên đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Bệnh có thể không gây triệu chứng rõ ràng.

Nguyên nhân gây gan nhiễm mỡ do rượu

Gan là bộ lọc quan trọng của cơ thể, có nhiệm vụ phân giải và loại bỏ độc tố, trong đó có rượu bia. Tuy nhiên, khi lượng cồn nạp vào vượt quá khả năng chuyển hóa của gan, các tế bào gan sẽ bị tổn thương. Lâu dần, chất béo tích tụ trong gan, dẫn đến tình trạng gan nhiễm mỡ do rượu bia.
Căn bệnh này có thể xuất hiện ở bất kỳ ai thường xuyên uống rượu bia với tần suất và liều lượng cao, không phân biệt độ tuổi hay giới tính. Trong khi đó, những biến chứng nặng nề hơn như viêm gan do rượu hay xơ gan thường gặp ở người uống kéo dài, không kiểm soát. 
Điều thú vị là, không phải ai uống nhiều rượu bia cũng mắc bệnh gan. Các chuyên gia cho rằng sự khác biệt này có thể liên quan đến yếu tố di truyền, cơ địa và lối sống, song cơ chế chính xác vẫn chưa được hiểu rõ hoàn toàn. Chính vì vậy, việc lạm dụng rượu bia luôn được xem là yếu tố nguy cơ hàng đầu gây tổn thương gan.

Điều trị gan nhiễm mỡ do rượu

Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, tình trạng này có thể tiến triển thành viêm gan, xơ gan, thậm chí là ung thư gan. Việc điều trị không chỉ giúp gan phục hồi chức năng mà còn ngăn ngừa tổn thương thêm, cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Dưới đây là một số phương pháp cần thiết trong điều trị: 

Ngừng uống rượu bia

Điều tiên quyết và có ý nghĩa quyết định trong điều trị gan nhiễm mỡ do rượu chính là ngừng hoàn toàn việc sử dụng bia rượu. Gan vốn có khả năng tự phục hồi mạnh mẽ nếu được loại bỏ các tác nhân gây hại. Ở những bệnh nhân đã bị viêm gan cấp tính hoặc xơ gan, việc từ bỏ rượu không chỉ làm chậm tiến triển của bệnh mà còn giúp giảm nguy cơ biến chứng nguy hiểm. Việc từ bỏ rượu cũng giúp gan có thời gian để chữa lành các tổn thương, mặc dù các vết sẹo do xơ gan có thể chỉ phục hồi một phần.

Điều chỉnh dinh dưỡng

Song song với việc ngừng bia rượu, chế độ dinh dưỡng hợp lý đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị. Người bệnh cần đảm bảo bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất để hỗ trợ hoạt động của gan và tăng cường hệ miễn dịch. Hạn chế muối trong khẩu phần ăn cũng rất quan trọng. Bên cạnh đó cũng cần nên tránh các loại thực phẩm chứa chất bão hòa và đường để giảm áp lực cho gan. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê toa bổ sung vitamin hoặc các chất dinh dưỡng hỗ trợ.

Tập luyện

Hoạt động thể chất đều đặn giúp cơ thể khỏe mạnh, đồng thời giảm lượng mỡ tích tụ trong gan. Những bài tập đơn giản như đi bộ, yoga, đạp xe nhẹ nhàng hoặc các bài aerobic vừa phải không chỉ hỗ trợ kiểm soát cân nặng mà còn cải thiện quá trình chuyển hóa năng lượng. Người bệnh nên duy trì thói quen tập luyện hàng ngày, nhưng cần lựa chọn bài tập phù hợp với thể trạng và tránh các hoạt động quá sức gây áp lực cho gan và cơ thể.

Hỗ trợ cai rượu

Cai rượu là thách thức khó khăn nhất đối với những người mắc gan nhiễm mỡ do rượu, đặc biệt là người đã hình thành thói quen hoặc nghiện rượu lâu năm. Trong giai đoạn này, các chương trình hỗ trợ cai rượu đóng vai trò vô cùng quan trọng. Người bệnh có thể tham gia những chương trình hỗ trợ cai rượu, bao gồm tư vấn tâm lý, điều trị y tế và hỗ trợ, có thể giúp người bệnh vượt qua khó khăn và duy trì sự kiên định trong việc ngừng uống rượu.

Ngừng uống rượu hoàn toàn là bước quan trọng nhất trong điều trị.

Theo dõi định kỳ

Người bệnh cần được theo dõi sức khỏe gan thường xuyên bằng các xét nghiệm máu, siêu âm hoặc chụp hình ảnh y học. Việc kiểm tra sẽ giúp phát hiện ra các biens chứng như viêm gan, xơ gan và ung thư gan. Bên cạnh đó, bác sĩ sẽ theo doic tiến trình hồi phục của gan và điều chỉnh phương pháp phù hợp theo từng giai đoạn.
Với sự kiên trì của người bệnh cùng sự hỗ trợ y tế đúng đắn, gan hoàn toàn có thể phục hồi đáng kể. Trong những trường hợp gan bị tổn thương quá nặng, ghép gan có thể là giải pháp cuối cùng. Tuy nhiên, phẫu thuật này chỉ được tiến hành khi người bệnh đã cai rượu hoàn toàn và duy trì trong thời gian dài, nhằm đảm bảo kết quả điều trị thành công.

Cách phòng ngừa bệnh

Phòng ngừa gan nhiễm mỡ do rượu, làm điều rất cần thiết để bảo vệ sức khỏe cũng như tránh các biến chứng nghiêm trọng như xơ gan và viêm gan. Dưới đây là một số biện pháp phòng tránh hiệu quả:

Hạn chế rượu

Không có biện pháp nào hiệu quả hơn việc kiểm soát thói quen uống rượu. Nam giới và phụ nữ nên tuân thủ giới hạn an toàn mà các chuyên gia khuyến nghị, tức không vượt quá 14 đơn vị rượu mỗi tuần và nên chia đều lượng này trong ít nhất 3 ngày, thay vì uống dồn vào một thời điểm.  Nếu muốn cắt giảm, hãy cố gắng không uống rượu trong nhiều ngày mỗi tuần để giảm áp lực cho gan.

Lối sống lành mạnh

Một chế độ sinh hoạt khoa học không chỉ giúp phòng ngừa gan nhiễm mỡ mà còn nâng cao sức khỏe tổng thể. Hãy duy trì chế độ ăn cân bằng, giàu rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và thực phẩm giàu protein lành mạnh, đồng thời hạn chế chất béo bão hòa, đồ chiên rán nhiều dầu mỡ avf tăng cường vận động  thể chất giúp cải thiện sức khỏe gan và giảm nguy cơ mắc bệnh.

Tầm soát gan định kỳ

Ngay cả khi bạn cảm thấy khỏe mạnh, gan vẫn có thể âm thầm bị tổn thương mà không gây ra triệu chứng rõ rệt. Vì thế, khám sức khỏe và xét nghiệm chức năng gan định kỳ là bước quan trọng để phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường.

Xem thêm:

• 10 cách điều trị gan nhiễm mỡ hiệu quả bạn nên biết
• Dấu hiệu triệu chứng gan nhiễm mỡ bạn cần biết ngay

Kết luận

Gan nhiễm mỡ do rượu tuy nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu được phát hiện sớm và thay đổi kịp thời. Việc nói không với rượu, duy trì lối sống lành mạnh và thăm khám sức khỏe định kỳ chính là chìa khóa để bảo vệ lá gan. Chủ động phòng ngừa hôm nay không chỉ giúp bạn tránh được những biến chứng nghiêm trọng sau này mà còn mang lại một cơ thể khỏe mạnh, bền bỉ lâu dài.