Xơ gan được xem là một trong những bệnh lý về gan nghiêm trọng nhất, bởi khi gan đã bị tổn thương và hình thành sẹo, khả năng hồi phục tự nhiên gần như không còn. Trong bài viết dưới đây, chúng ta sẽ cùng khám phá chi tiết quá trình phát triển của xơ gan qua từng giai đoạn. Thông tin được cung cấp sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cách bệnh tiến triển, đồng thời trang bị kiến thức cần thiết để chủ động theo dõi sức khỏe và phòng tránh những biến chứng nguy hiểm.

Xơ gan là bệnh gì?

Xơ gan, hay còn gọi là xơ cứng gan, là giai đoạn tiến triển nặng của quá trình xơ hóa trong mô gan. Đây là hậu quả của việc lá gan phải chịu đựng các tác nhân gây hại trong thời gian dài, phổ biến nhất là lạm dụng rượu bia hoặc nhiễm viêm gan virus như viêm gan B, C.
Ở trạng thái bình thường, gan có khả năng tự tái tạo và phục hồi đáng kinh ngạc sau những tổn thương. Tuy nhiên, khi các đợt viêm lặp đi lặp lại, quá trình tự chữa lành này sẽ hình thành các mô sẹo. Ban đầu, lượng mô sẹo có thể nhỏ và chưa ảnh hưởng nhiều đến hoạt động của gan. Nhưng theo thời gian, khi các mô sẹo ngày càng dày đặc, cấu trúc gan dần bị thay thế, trở nên chai cứng và mất tính đàn hồi, từ đó làm suy giảm nghiêm trọng các chức năng vốn có của cơ quan quan trọng này.

Xơ gan hay còn gọi là xơ cứng gan

Quá trình phát triển của xơ gan qua từng giai đoạn

Xơ gan giai đoạn 1

Ở giai đoạn đầu, gan chưa xuất hiện những vết xơ hóa rõ ràng nhưng đã chịu tình trạng viêm kéo dài. Các tế bào gan bắt đầu hình thành mô sẹo nhỏ nhằm tự chữa lành cố gắng đảo ngược quá trình viêm. Phần lớn người bệnh gần như không có biểu hiện rõ rệt, chỉ đôi khi thấy mệt mỏi, thiếu năng lượng, cảm giác căng tức nhẹ vùng hạ sườn hoặc nước tiểu sẫm màu. Một số trường hợp có thể nổi mẩn đỏ không rõ nguyên nhân, móng tay thô ráp, rụng lông nhiều hơn bình thường. Người bệnh xơ gan nếu phát hiện và điều trị ở giai đoạn này, gan vẫn có khả năng phục hồi, tái tạo và hoạt động gần như bình thường.

Xơ gan giai đoạn 2

Bước sang giai đoạn 2, lượng mô sẹo trong gan tăng lên, khiến chức năng đào thải độc tố và trao đổi chất bắt đầu suy giảm. Người bệnh thường xuyên cảm thấy đầy bụng, chướng hơi, đau tức hạ sườn phải, vàng da, vàng mắt, nước tiểu sẫm màu. Tình trạng chảy máu chân răng, chảy máu cam cũng có thể xuất hiện do gan không còn sản xuất đủ các yếu tố đông máu. Mặc dù đã có tổn thương rõ rệt, nếu xác định chính xác nguyên nhân (như viêm gan virus, gan nhiễm mỡ, rượu bia) và tuân thủ phác đồ điều trị, gan vẫn còn cơ hội hồi phục đáng kể.

Quá trình phát triển của xơ gan qua từng giai đoạn

Xơ gan giai đoạn 3

Đây là giai đoạn muộn khi tổn thương gan trở nên nghiêm trọng. Chức năng gan suy yếu nặng nề, dẫn tới tình trạng cổ trướng – dịch tích tụ trong ổ bụng.
Người bệnh thường sụt cân nhanh, chán ăn, rối loạn tiêu hóa, đi ngoài ra phân đen, vàng da, vàng mắt, ngứa da, nổi mẩn, đường huyết dao động thất thường, nhịp tim nhanh. Bụng trướng, chân và mắt cá phù to là những dấu hiệu đặc trưng. Ở giai đoạn này, việc điều trị phức tạp hơn, đòi hỏi tuân thủ nghiêm ngặt hướng dẫn của bác sĩ, từ việc dùng thuốc đến chế độ dinh dưỡng và nghỉ ngơi.

 Xơ gan giai đoạn 4

Khi tiến đến giai đoạn cuối, gan gần như đã bị xơ hóa hoàn toàn và gần như mất khả năng hoạt động. Người bệnh phải đối mặt với hàng loạt biến chứng nguy hiểm như xuất huyết tiêu hóa, bệnh não gan, tăng áp lực tĩnh mạch cửa và nguy cơ ung thư gan.
Các triệu chứng tương tự giai đoạn 3 nhưng nặng nề hơn: vàng da, phù nề, trướng bụng, kèm theo thay đổi về tâm lý và tính cách, buồn ngủ thường xuyên, thậm chí hôn mê do não bị nhiễm độc. Suy thận, viêm màng bụng, tiểu ít hoặc khó tiểu, dịch ổ bụng tăng cao làm vỡ tĩnh mạch thực quản là những biến chứng đe dọa tính mạng. Hiện nay chưa có phương pháp điều trị dứt điểm cho xơ gan giai đoạn cuối, thời gian sống trung bình của người bệnh chỉ khoảng 12 tháng.

Xem thêm: Triệu chứng xơ gan qua từng giai đoạn và cách phát hiện bệnh

Cách phát hiện sớm bệnh xơ gan

Phát hiện xơ gan ở giai đoạn đầu là yếu tố quan trọng giúp việc điều trị hiệu quả và hạn chế các biến chứng nguy hiểm. Mặc dù bệnh tiến triển âm thầm, bạn vẫn có thể nhận diện sớm thông qua một số dấu hiệu và biện pháp sau đây.

• Dựa vào biểu hiện đặc trưng của bệnh: Xơ gan giai đoạn sớm thường biểu hiện khá mờ nhạt, dễ bị nhầm lẫn với những vấn đề sức khỏe khác. Tuy nhiên, một số triệu chứng đặc trưng vẫn có thể xuất hiện như cảm giác mệt mỏi kéo dài, chán ăn, sụt cân không rõ nguyên nhân, nổi mề đay hoặc mẩn ngứa. Bạn cũng có thể nhận thấy các mạch máu nhỏ nổi trên da như hình mạng nhện, ban đỏ ở lòng bàn tay hay bàn chân, móng tay nhợt màu và cơ thể dễ bầm tím dù chỉ va chạm nhẹ. Ở mức độ sâu hơn, xơ gan còn ảnh hưởng đến nội tiết tố, có thể gây rối loạn sinh lý: phụ nữ có nguy cơ vô kinh, trong khi nam giới dễ bị giảm ham muốn hoặc xuất hiện tình trạng phát triển tuyến vú.
• Dựa trên các yếu tố rủi ro gây bệnh: Xơ gan chỉ hình thành khi gan chịu tổn thương kéo dài, vì vậy những người thường xuyên uống rượu bia, mắc viêm gan virus mạn tính, bị gan nhiễm mỡ hoặc thừa cân, béo phì… cần đặc biệt cảnh giác.
• Thông qua khám sức khỏe định kỳ: Thông thường, việc kiểm tra toàn diện mỗi 6 tháng/lần giúp phát hiện sớm các bệnh lý gan cũng như nhiều vấn đề tiềm ẩn khác. Thông qua xét nghiệm máu, siêu âm hay các phương pháp sàng lọc gan mật, bác sĩ sẽ đánh giá chính xác tình trạng gan và đưa ra khuyến nghị phù hợp để bảo vệ lá gan trước khi tổn thương trở nên nghiêm trọng.

Cách phát hiện sớm bệnh xơ gan

Xem thêm:

• Bị bệnh xơ gan giai đoạn đầu sống được bao lâu?
• Nguyên nhân gây ra xơ gan và cách phòng ngừa
• 10 biến chứng xơ gan nguy hiểm bạn nên cẩn trọng

Kết luận

Việc nhận biết sớm xơ gan dựa trên các triệu chứng đặc trưng, các yếu tố nguy cơ và khám sức khỏe định kỳ sẽ giúp bạn chủ động phòng ngừa và điều trị kịp thời. Hy vọng những thông tin trên đã cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện hơn về xơ gan, các giai đoạn tiến triển và dấu hiệu nhận biết ban đầu, từ đó xây dựng lối sống khoa học để bảo vệ lá gan và sức khỏe lâu dài.