Triệu chứng xơ gan qua từng giai đoạn và cách phát hiện bệnh

Gan là cơ quan nội tạng lớn nhất, quan trọng bậc nhất của cơ thể. Mỗi ngày, lá gan âm thầm đảm nhận hơn 500 chức năng khác nhau, từ lọc bỏ độc tố, chuyển hóa dưỡng chất, dự trữ năng lượng cho đến sản xuất các protein thiết yếu giúp máu đông và hỗ trợ hệ miễn dịch. Cùng tìm hiểu về các triệu chứng xơ gan qua từng giai đoạn và cách phát hiện bệnh sớm.

Bệnh xơ gan là gì?

Khi gan chịu tác động từ các yếu tố gây hại, các tế bào gan sẽ tự động khởi động cơ chế tự phục hồi. Tuy nhiên, trong quá trình này, mô sẹo dần hình thành. Khi tình trạng tổn thương diễn ra liên tục trong thời gian dài, lượng mô sẹo ngày càng nhiều, khiến cấu trúc gan bị thay đổi và trở nên xơ hóa. Ở giai đoạn nặng, xơ gan có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như suy gan hoặc ung thư gan, đe dọa trực tiếp đến tính mạng người bệnh.

Nguyên nhân gây bệnh xơ gan

Có rất nhiều yếu tố khiến gan bị tổn thương và hình thành xơ gan. Những thủ phạm phổ biến nhất bao gồm:
Việc lạm dụng rượu bia là nguyên nhân hàng đầu. Khoảng 90% lượng cồn mà cơ thể tiếp nhận sẽ được chuyển hóa trực tiếp qua gan, khiến gan phải làm việc quá tải và dễ bị ngộ độc. Uống rượu bia trong thời gian dài không chỉ gây gan nhiễm mỡ mà còn dẫn đến viêm gan và xơ gan.

Bên cạnh đó, các virus viêm gan mạn tính, đặc biệt là virus viêm gan B và viêm gan C, cũng là nguyên nhân lớn. Virus tấn công và phá hủy tế bào gan từng ngày, nếu không được phát hiện và điều trị sớm, gan sẽ dần trở nên xơ cứng và có nguy cơ cao chuyển sang ung thư gan.

Gan cũng có thể bị tổn thương do tiếp xúc với các loại độc tố. Nhiễm độc từ aflatoxin, dioxin hay việc sử dụng lâu dài một số loại thuốc, chẳng hạn thuốc điều trị tâm thần hoặc thuốc điều trị lao, đều có thể làm gan bị hủy hoại nghiêm trọng.

Ngoài ra, các bệnh lý rối loạn chuyển hóa di truyền, hay những vấn đề liên quan đến hệ mạch máu như tắc tĩnh mạch gan, hội chứng Budd–Chiari, tắc tĩnh mạch trên gan…
Không chỉ vậy, xơ gan còn có thể khởi phát từ nhiều yếu tố khác như gan nhiễm ký sinh trùng, tình trạng tắc mật kéo dài, hội chứng Banti, xơ gan mật nguyên phát hoặc những nguyên nhân mà y học hiện vẫn chưa xác định rõ.

Uống bia rượu thường xuyên là nguyên nhân chính gây ra bệnh xơ gan

Các triệu chứng xơ gan theo từng giai đoạn

Xơ gan giai đoạn 1

Ở giai đoạn đầu, xơ gan hầu như không bộc lộ dấu hiệu rõ rệt, khiến người bệnh rất khó phát hiện. Thế nhưng bên trong, lá gan đã phải chịu tình trạng viêm kéo dài và đang nỗ lực tự phục hồi. Sự âm thầm này lại chính là điều nguy hiểm, vì gan vẫn tiếp tục bị tổn thương mà người bệnh không hề hay biết.

Một số biểu hiện có thể xuất hiện như:

• Cơ thể thường xuyên mệt mỏi 
• Cảm giác đau tức ở hạ sườn 
• Nước tiểu có màu đậm 
• Cơ thể nổi mẩn đỏ không rõ nguyên nhân 
• Móng tay, lông tóc thô ráp, rụng nhiều,...

Nếu được chẩn đoán và điều trị kịp thời, gan vẫn có khả năng phục hồi và trở lại hoạt động gần như bình thường, ngăn chặn nguy cơ tiến triển sang các giai đoạn nặng hơn.

Xơ gan giai đoạn 2

Khi bệnh chuyển sang giai đoạn thứ hai, các mô sẹo trong gan hình thành ngày càng nhiều, khiến khả năng thải độc và duy trì các chức năng quan trọng của cơ thể suy giảm rõ rệt. Dù vậy, nếu phát hiện sớm, người bệnh vẫn có cơ hội kiểm soát và điều trị. Một vài dấu hiệu xơ gan giai đoạn 2 bao gồm:

• Cơ thể thường xuyên mệt mỏi 
• Hay bị đầy bụng 
• Thường đau ở hạ sườn phải 
• Da và mắt bị vàng 
• Nước tiểu có màu sẫm 
• Dễ bị chảy máu mũi và chảy máu chân răng

Chảy máu mũi là triệu chứng giai đoạn 2 của bệnh xơ gan

Xơ gan giai đoạn 3

Khi bước sang giai đoạn 3, gan đã tổn thương nặng nề, khả năng lọc độc tố và duy trì các chức năng thiết yếu giảm sút rõ rệt. Đây cũng là thời điểm người bệnh dễ dàng nhận thấy các biểu hiện đặc trưng của xơ gan cổ trướng và kèm với các triệu chứng như:

• Không còn cảm giác thèm ăn, sụt cân nhanh chóng 
• Hệ tiêu hóa bị rối loạn, phân có màu đen 
• Da và mắt có màu vàng, da có thể nổi mẩn ngứa 
• Mất cân bằng đường huyết, nhịp tim bất thường 
• Bụng trướng, chân và mắt cá bị phù hoặc phù toàn thân

Ở giai đoạn này, việc điều trị trở nên khó khăn hơn nhiều, đòi hỏi người bệnh phải tuân thủ chặt chẽ phác đồ của bác sĩ và kiên trì trong thời gian dài để kiểm soát triệu chứng, hạn chế biến chứng.

Xơ gan giai đoạn 4

Đây là chặng đường nặng nề nhất khi gan gần như mất hoàn toàn khả năng hoạt động. Người bệnh không chỉ đối mặt với các triệu chứng của giai đoạn 3 mà còn có thể xuất hiện nhiều biến chứng nguy hiểm như xuất huyết tiêu hóa, tăng áp lực tĩnh mạch cửa, bệnh não gan, tình trạng độc tố tích tụ làm rối loạn chức năng não, và nguy cơ ung thư gan. Ngoài các triệu chứng giống giai đoạn 3, xơ gan giai đoạn cuối cũng có các triệu chứng như:

• Tâm lý thay đổi thất thường 
• Thường xuyên hôn mê do não bị nhiễm độc 
• Bị suy thận, ảnh hưởng đến hoạt động tiểu tiện 
• Viêm màng bụng 
• Ứ đọng dịch ổ bụng

Đáng tiếc, xơ gan giai đoạn 4 hầu như không thể cứu chữa và thời gian sống sót của người bệnh thường không dài. Chính vì vậy, việc nhận biết sớm các dấu hiệu xơ gan ngay từ những giai đoạn đầu đóng vai trò vô cùng quan trọng, giúp tăng cơ hội điều trị hiệu quả và kéo dài sự sống.

Viêm màng bụng là triệu chứng giai đoạn 3 của bệnh xơ gan

Xem thêm: Xơ gan có mấy giai đoạn? Cách phòng ngừa bệnh xơ gan

Cách phát hiện bệnh sớm

Phát hiện thông qua triệu chứng xơ gan

Ở giai đoạn đầu, xơ gan thường không rõ ràng và dễ bị nhầm lẫn với những bệnh lý khác. Tuy nhiên, cơ thể vẫn phát ra những tín hiệu cảnh báo mà bạn không nên bỏ qua. Người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi kéo dài dù chỉ vận động nhẹ, xuất hiện các mẩn đỏ, mề đay hoặc ngứa rát da. Nhiều người nhận thấy những mạch máu nhỏ dưới da nổi rõ và dày đặc, cơ thể dễ bầm tím dù va chạm nhẹ. Cảm giác chán ăn, sụt cân nhanh chóng cũng là dấu hiệu đáng lo.
Một số biểu hiện đặc trưng khác cũng có thể xuất hiện, như lòng bàn tay chuyển sang màu đỏ hoặc móng tay dần trở nên trắng bệch. Riêng nam và nữ lại có những triệu chứng riêng biệt, phụ nữ bị xơ gan có thể rối loạn kinh nguyệt, thậm chí mất kinh hoàn toàn; nam giới thì giảm ham muốn tình dục và ngực phát triển. Vì các dấu hiệu này khá giống với nhiều bệnh thông thường, bạn nên đến các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám.

Phát hiện xơ gan thông qua rủi ro gây bệnh

Bên cạnh các triệu chứng, việc nhận diện các yếu tố rủi ro cũng rất quan trọng. Xơ gan có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó phổ biến nhất là sử dụng rượu bia thường xuyên, nhiễm virus viêm gan hoặc mắc các bệnh lý về gan kéo dài. Người thừa cân, béo phì hoặc bị gan nhiễm mỡ cũng thuộc nhóm nguy cơ cao.

Phát hiện xơ gan thông qua khám sức khỏe định kỳ

Khám sức khỏe tổng quát định kỳ là phương pháp hiệu quả để phát hiện xơ gan ngay cả khi chưa có biểu hiện rõ ràng. Thông qua các xét nghiệm máu, siêu âm và đánh giá chức năng gan, bác sĩ có thể nhận biết những tổn thương tiềm ẩn. Việc phát hiện bệnh từ sớm giúp người bệnh được theo dõi, điều trị kịp thời và có cơ hội phục hồi tốt hơn.

Xem thêm: Nguyên nhân gây ra xơ gan và cách phòng ngừa

Kết luận

Triệu chứng của xơ gan ở giai đoạn đầu thường mờ nhạt và dễ bị bỏ qua, khiến nhiều người chỉ phát hiện bệnh khi gan đã bị tổn thương nghiêm trọng. Vì vậy, nếu bạn nhận thấy những dấu hiệu bất thường hoặc thuộc nhóm có nguy cơ cao, hãy chủ động tầm soát và khám chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị sớm.