Viêm gan C có di truyền qua gen không?

Viêm gan C là một trong những bệnh lý nguy hiểm nhất đối với lá gan, không chỉ làm suy giảm sức khỏe nghiêm trọng mà còn đe dọa trực tiếp đến tính mạng người bệnh bởi những biến chứng nặng nề như xơ gan hay ung thư gan. Chính vì vậy, câu hỏi nhiều người quan tâm là: liệu viêm gan C có khả năng di truyền qua gen hay không, và nếu có thì con đường lây truyền như thế nào? Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giúp bạn giải đáp chi tiết thắc mắc đó.

Tổng quan về bệnh viêm gan C

Viêm gan C là một bệnh truyền nhiễm do virus viêm gan C (HCV) gây ra, tấn công trực tiếp vào tế bào gan. Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, virus này có thể âm thầm phá hủy gan, để lại nhiều hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe. Bệnh được chia thành hai thể chính: viêm gan C cấp tính và viêm gan C mạn tính. Ở giai đoạn cấp tính, tình trạng nhiễm trùng thường kéo dài khoảng 6 tháng, thậm chí có thể tự khỏi mà không cần can thiệp y tế. Tuy nhiên, đáng lo ngại là có tới 55 – 85% trường hợp tiến triển sang mạn tính, gây tổn thương gan lâu dài và khó hồi phục. Điểm nguy hiểm của viêm gan C nằm ở chỗ bệnh thường không có triệu chứng rõ rệt trong giai đoạn đầu. Người bệnh có thể sống chung với virus nhiều năm mà không hề hay biết, chỉ phát hiện khi gan đã bị ảnh hưởng nặng nề. Lúc này, nguy cơ xuất hiện các biến chứng nguy hiểm như xơ gan, suy gan, hoặc ung thư gan trở nên rất cao.

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trên toàn cầu hiện có khoảng 58 triệu người mắc viêm gan C mạn tính, và mỗi năm có thêm khoảng 1,5 triệu ca nhiễm mới. Tuy nhiên, tin vui là với sự phát triển của y học hiện đại, đặc biệt là nhóm thuốc kháng virus tác động trực tiếp (DAA), tỷ lệ điều trị khỏi bệnh có thể đạt tới 95% nếu bệnh được phát hiện sớm và tuân thủ phác đồ điều trị.

Bệnh di truyền là bệnh như nào?

Bệnh di truyền được hiểu là những rối loạn sức khỏe bắt nguồn từ sự bất thường trong cấu trúc hoặc chức năng của gen, được truyền từ cha mẹ sang con thông qua tế bào sinh dục (tinh trùng hoặc trứng). Ngay từ khi hợp tử hình thành, những bất thường này đã tồn tại sẵn, vì vậy nguy cơ trẻ sinh ra mắc bệnh di truyền là rất cao.

Dựa trên cơ chế di truyền, các nhà khoa học phân loại bệnh thành nhiều nhóm như: di truyền liên kết với nhiễm sắc thể giới tính X, di truyền trội hoặc di truyền lặn. Mỗi nhóm mang đặc điểm riêng, ảnh hưởng đến khả năng biểu hiện bệnh ở thế hệ sau. Để xác định một bệnh có phải là bệnh di truyền hay không, cần dựa vào những dấu hiệu đặc trưng như: tính gia đình (nhiều người cùng huyết thống mắc bệnh), tính hiếm gặp, xuất hiện ngay từ khi bẩm sinh hoặc kéo dài suốt đời. Đây chính là những yếu tố giúp phân biệt bệnh di truyền với các dạng bệnh lý khác.

Liệu viêm gan C có di truyền qua gen không?

Viêm gan C có di truyền qua gen không?

Nhiều người thường băn khoăn rằng liệu viêm gan C có di truyền từ cha mẹ sang con cái hay không. Thực tế, để được coi là bệnh di truyền, một căn bệnh cần đáp ứng đủ bốn đặc trưng cơ bản, tuy nhiên viêm gan C không mang bất kỳ yếu tố nào trong số đó. Các nghiên cứu y học đã chứng minh rõ ràng:

• Về tính di truyền: Virus viêm gan C (HCV) không tồn tại trong tinh trùng hoặc trứng. Do đó, bệnh không thể truyền từ cha hoặc mẹ sang con qua gen. Trường hợp trẻ sinh ra đã nhiễm HCV thường là do quá trình mẹ truyền sang con trong lúc sinh nở, chứ không phải di truyền.
• Về tính hiếm: Nếu là bệnh di truyền, số ca mắc thường rất hiếm. Ngược lại, viêm gan C lại là một trong những bệnh gan phổ biến nhất thế giới, chỉ đứng sau viêm gan B. Thống kê cho thấy có hơn 170 triệu người trên toàn cầu đang sống chung với căn bệnh này.
• Về tính họ hàng: Việc mắc viêm gan C không liên quan đến yếu tố huyết thống. Phần lớn ca bệnh đến từ thói quen sinh hoạt thiếu an toàn như dùng chung kim tiêm, quan hệ tình dục không bảo vệ, hoặc do tiếp nhận máu, dụng cụ y tế không đảm bảo vô trùng.
• Về tính suốt đời: Một bệnh di truyền thường kéo dài suốt đời và khó chữa. Ngược lại, với sự tiến bộ y học, viêm gan C hoàn toàn có thể điều trị khỏi nếu người bệnh tuân thủ đúng phác đồ của bác sĩ. Quá trình này đòi hỏi sự kiên trì, kỷ luật và thời gian phụ thuộc vào tình trạng bệnh của từng người.

Như vậy, có thể khẳng định rằng viêm gan C không phải là bệnh di truyền, mà chỉ là bệnh truyền nhiễm. Đặc biệt, HCV không lây qua đường hô hấp hay ăn uống, vì thế bạn hoàn toàn có thể trò chuyện, sinh hoạt và giao tiếp bình thường với người mắc viêm gan C mà không lo bị lây nhiễm.

Xem thêm>>> Viêm gan B có di truyền qua gen không? Biện pháp phòng ngừa như nào.

Con đường có thể lây nhiễm virus viêm gan C

Viêm gan C có lây không và lây qua những con đường nào? Đây là thắc mắc thường gặp bởi bệnh lý này thuộc nhóm bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Trên thực tế, virus HCV có thể xâm nhập vào cơ thể qua ba con đường chính sau:

Lây truyền qua đường máu

Viêm gan C lây nhiễm mạnh nhất thông qua máu. Người nhận truyền máu, chế phẩm từ máu của bệnh nhân HCV hoặc tiếp xúc trực tiếp với máu chứa virus đều có nguy cơ mắc bệnh rất cao.
Không chỉ vậy, virus còn có thể “ẩn mình” trong các vật dụng sinh hoạt hằng ngày như kim tiêm, dao cạo râu, lưỡi lam hay bàn chải đánh răng. Những thủ thuật xăm mình, châm cứu, cạo gió hay phẫu thuật nếu sử dụng dụng cụ chưa được tiệt trùng đúng cách cũng vô tình trở thành “cánh cửa” để virus đi vào cơ thể người lành.

Bệnh viêm gan C rất dễ lây qua đường truyền máu

Lây truyền qua đường tình dục

Quan hệ tình dục không an toàn với người nhiễm HCV cũng là một con đường lây lan nguy hiểm. Virus có thể xâm nhập thông qua những vết trầy xước nhỏ ở niệu đạo nam giới hoặc từ các tổn thương niêm mạc khi quan hệ. Những hành động thân mật gây chảy máu hay xây xát cũng tiềm ẩn nguy cơ truyền bệnh. Chính vì vậy, để bảo vệ sức khỏe bản thân và bạn đời, mỗi người cần duy trì lối sống tình dục an toàn: chung thủy một vợ một chồng, hạn chế quan hệ thô bạo dễ gây tổn thương, tránh giao hợp khi đang trong kỳ kinh nguyệt và luôn sử dụng bao cao su khi quan hệ.

Lây truyền từ mẹ sang con

Khác với HIV, tỷ lệ lây truyền viêm gan C từ mẹ sang con khá thấp, chỉ khoảng 5%. Tuy nhiên, nguy cơ vẫn có thể xảy ra, đặc biệt trong quá trình mang thai và sinh nở. Các nghiên cứu cho thấy, virus chủ yếu lây truyền qua nhau thai khi mẹ sinh, lúc nhau thai bong tróc khiến máu mẹ tiếp xúc trực tiếp với bé. Dù viêm gan C không lây qua sữa mẹ, các chuyên gia vẫn khuyến cáo bà mẹ nên vắt sữa ra bình cho con bú. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro khi trẻ bú trực tiếp có thể làm nứt, trầy đầu vú, tạo điều kiện cho virus xâm nhập.

Viêm gan C chủ yếu lây truyền qua nhau thai lúc sinh nở

Xem thêm:

• So sánh sự khác biệt giữa viêm gan B và C?
• Viêm gan C có những con đường lây nhiễm nào?

Kết luận

Viêm gan C có phải bệnh di truyền không? Câu trả lời chắc chắn là không. Đây không phải là căn bệnh truyền qua gen từ cha mẹ sang con, mà là một bệnh truyền nhiễm, chủ yếu lây qua đường máu, từ mẹ sang con trong quá trình sinh nở hoặc qua quan hệ tình dục không an toàn. Chính vì vậy, việc hiểu rõ cơ chế lây truyền và chủ động phòng ngừa là vô cùng quan trọng. Một số biện pháp thiết thực bao gồm: không dùng chung kim tiêm, lựa chọn cơ sở y tế – làm đẹp uy tín để đảm bảo vô trùng dụng cụ, duy trì đời sống tình dục an toàn, đi xét nghiệm định kỳ và nâng cao nhận thức cộng đồng. Đừng chờ đến khi cơ thể xuất hiện triệu chứng mới quan tâm, bởi lúc đó bệnh có thể đã tiến triển phức tạp.Hãy bắt đầu bảo vệ sức khỏe của chính bạn và những người thân yêu ngay hôm nay bằng cách chủ động phòng tránh viêm gan C. Khi có kiến thức đúng đắn và ý thức phòng ngừa cao, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát được nguy cơ, giữ gìn lá gan khỏe mạnh và tận hưởng một cuộc sống an toàn, trọn vẹn hơn.