Xét nghiệm xơ gan có cần thiết không và có có mấy loại xét nghiệm?

Trong vài năm gần đây, số ca mắc xơ gan tại Việt Nam có xu hướng tăng nhanh. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ thói quen lạm dụng rượu bia, tự ý dùng thuốc mà không có chỉ định của bác sĩ, cùng với nhiều yếu tố tác động khác từ môi trường sống. Vậy xét nghiệm xơ gan có cần thiết không? Và bao gồm những loại xét nghiệm gì? Hãy đọc bài viết dưới đây để hiểu rõ thêm nhé!

Tổng quan bệnh xơ gan

Xơ gan là một bệnh lý mạn tính của gan, hình thành do nhiều nguyên nhân khác nhau như viêm gan virus, lạm dụng rượu bia, thừa cân, béo phì,...

Mỗi khi gan bị tổn thương, cơ quan này sẽ cố gắng tự phục hồi. Tuy nhiên, trong quá trình tái tạo, các mô sẹo dần hình thành. Khi tổn thương kéo dài, lượng mô sẹo ngày càng nhiều, làm cản trở dòng máu lưu thông qua gan. Điều này khiến chức năng gan suy giảm, ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình chuyển hóa dưỡng chất, hormone, thuốc và thải độc trong cơ thể. Đồng thời, sự xơ hóa còn làm giảm khả năng sản xuất protein và các chất cần thiết khác mà gan đảm nhiệm.

Theo thang điểm Child–Pugh, bệnh xơ gan được chia thành ba giai đoạn: xơ gan Child A, Child B và Child C. Trong đó, xơ gan Child C là giai đoạn nặng nhất, khi gan gần như mất hoàn toàn chức năng, tiềm ẩn nguy cơ đe dọa tính mạng người bệnh.

Xơ gan là bệnh lý mãn tính nguy hiểm

Xét nghiệm xơ gan có cần thiết không?

Xét nghiệm xơ gan đóng vai trò vô cùng quan trọng, đặc biệt đối với những người có nguy cơ hoặc đang nghi ngờ mắc bệnh. Ở giai đoạn đầu, xơ gan thường tiến triển âm thầm, hầu như không có triệu chứng rõ ràng nên rất khó phát hiện bằng cảm quan thông thường. Việc thực hiện xét nghiệm giúp xác định chính xác tình trạng gan, phát hiện sớm tổn thương và đánh giá mức độ bệnh, từ đó bác sĩ có thể đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, hiệu quả hơn.

Nếu bạn nhận thấy cơ thể có những dấu hiệu bất thường như mệt mỏi kéo dài, chân tay sưng phù, hay dễ xuất hiện các vết bầm tím không rõ nguyên nhân, đừng chủ quan. Hãy chủ động đến cơ sở y tế uy tín để kiểm tra và làm các xét nghiệm xơ gan cần thiết, nhằm bảo vệ sức khỏe lá gan và phòng ngừa biến chứng nguy hiểm.

Các phương pháp xét nghiệm xơ gan phổ biến hiện nay

Để đánh giá chính xác tình trạng sức khỏe của gan, bác sĩ sẽ tiến hành một loạt các xét nghiệm và kiểm tra chuyên sâu. Cụ thể bao gồm:

Kiểm tra lâm sàng (thể chất)

Trước tiên, bác sĩ sẽ khai thác thông tin về tình trạng sức khỏe tổng quát, tiền sử bệnh lý của người bệnh cũng như các yếu tố di truyền trong gia đình. Tiếp đó, bác sĩ sẽ quan sát và thăm khám trực tiếp để phát hiện các dấu hiệu nghi ngờ xơ gan như bụng chướng, lòng bàn tay có vết xuất huyết, hay tình trạng mạch máu nổi rõ dưới da,...

Xét nghiệm máu

Khi có nghi ngờ tổn thương gan, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện xét nghiệm máu. Thông qua các chỉ số trong kết quả xét nghiệm, bác sĩ có thể đánh giá mức độ tổn thương gan, chức năng gan hiện tại, đồng thời xác định được nguyên nhân gây bệnh.

Xét nghiệm chức năng gan

Bên cạnh các xét nghiệm máu thông thường, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện xét nghiệm chức năng gan để đánh giá mức độ hoạt động của gan. Xét nghiệm này giúp đo lường các enzyme, protein và một số chỉ số đặc trưng phản ánh sức khỏe của gan, bao gồm:

Xét nghiệm Creatinin cũng là phương pháp để bác sĩ chẩn đoán bệnh xơ gan

• Enzyme ALT (alanine transaminase) và AST (aspartate transaminase): Khi nồng độ hai loại men gan này tăng cao, đó là dấu hiệu cho thấy tế bào gan đang bị tổn thương, thường gặp ở người mắc xơ gan hoặc các bệnh lý gan khác.
• Albumin: Đây là loại protein do gan sản xuất. Nồng độ albumin giảm thấp hơn mức bình thường cho thấy chức năng gan bị suy yếu, gan không còn đủ khả năng tổng hợp protein như trước.
• Bilirubin: Là sắc tố vàng được hình thành sau khi tế bào hồng cầu chết đi. Ở người khỏe mạnh, bilirubin sẽ được gan xử lý và đào thải qua phân. Tuy nhiên, khi gan bị tổn thương, quá trình này bị gián đoạn khiến bilirubin tích tụ trong máu, gây ra hiện tượng vàng da, vàng mắt.
• Creatinin: Đây là sản phẩm của quá trình thoái biến creatin trong cơ bắp. Thông thường, thận sẽ lọc creatinin ra khỏi cơ thể. Tuy nhiên, khi chỉ số này tăng cao, có thể thận đang bị ảnh hưởng, một biến chứng thường gặp ở giai đoạn cuối của xơ gan.

Xét nghiệm đông máu

Bên cạnh các xét nghiệm chức năng gan, xét nghiệm đông máu cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ chẩn đoán xơ gan. Nguyên nhân là vì gan chính là cơ quan sản xuất các yếu tố giúp máu đông. Khi chức năng gan bị suy giảm, khả năng tạo các yếu tố này giảm theo, khiến quá trình đông máu diễn ra chậm hơn bình thường.

Ngoài ra, để có kết quả chẩn đoán chính xác hơn, bác sĩ thường chỉ định thêm một số xét nghiệm máu khác như: xét nghiệm công thức máu toàn phần nhằm kiểm tra số lượng hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu; xét nghiệm máu viêm gan để phát hiện sự hiện diện của virus viêm gan A, B, C trong cơ thể. Những kết quả này sẽ giúp bác sĩ đánh giá toàn diện hơn tình trạng gan và xác định chính xác mức độ tổn thương nếu có.

Các phương pháp chẩn đoán xơ gan khác

Ngoài các xét nghiệm máu, bác sĩ còn có thể phát hiện xơ gan thông qua nhiều kỹ thuật hình ảnh hiện đại như chụp CT, chụp cộng hưởng từ (MRI), siêu âm, nội soi hoặc đo độ đàn hồi gan bằng cộng hưởng từ và đo độ đàn hồi thoáng qua.

Bên cạnh đó, sinh thiết gan vẫn được xem là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán xơ gan và xác định nguyên nhân gây tổn thương gan. Khi thực hiện, bác sĩ sẽ gây tê tại chỗ vùng bụng, sau đó sử dụng kim sinh thiết chuyên dụng, có sự hỗ trợ của máy siêu âm hoặc chụp cắt lớp, để lấy một mẫu mô gan nhỏ. Mẫu mô này sẽ được quan sát dưới kính hiển vi nhằm phát hiện các tế bào gan bị tổn thương, giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác và định hướng điều trị phù hợp.

Chẩn đoán xơ gan thông qua phương pháp chẩn đoán hình ảnh

Xem thêm:

• Mắc bệnh xơ gan sống được bao lâu và phương pháp phòng ngừa hiệu quả
• Xơ gan có lây không? 3 con đường lây bạn cần biết
• Các phương pháp điều trị xơ gan thường dùng an toàn và hiệu quả

Kết luận

Từ đó có thể khẳng định, việc thực hiện các xét nghiệm xơ gan đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện sớm và chẩn đoán chính xác bệnh. Nhờ đó, người bệnh có thể được điều trị kịp thời, ngăn chặn bệnh tiến triển nặng và giảm nguy cơ đe dọa đến tính mạng.