Ung thư gan có di truyền không? Phương pháp phòng ngừa

Ung thư gan là căn bệnh xảy ra khi các tế bào ác tính hình thành và phát triển trong gan, gây tổn thương nghiêm trọng đến chức năng của cơ quan quan trọng này. Nguy hiểm hơn, bệnh có thể lan rộng sang các bộ phận khác trong cơ thể và đe dọa trực tiếp đến tính mạng người bệnh. Việc phát hiện và chẩn đoán sớm ung thư gan đóng vai trò quyết định trong hiệu quả điều trị và khả năng phục hồi. Tuy nhiên, một trong những băn khoăn thường gặp nhất ở nhiều bệnh nhân là: liệu ung thư gan có mang tính di truyền hay không?

Tìm hiểu về ung thư gan

Trước khi tìm hiểu “ung thư gan có di truyền không”, chúng ta cần hiểu rõ hơn về căn bệnh này. Ung thư gan là một trong những bệnh lý ác tính nguy hiểm nhất, xảy ra khi các tế bào gan phát triển bất thường và mất kiểm soát, hình thành nên khối u ác tính.

Bệnh không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng gan – cơ quan đảm nhiệm vai trò thải độc và chuyển hóa quan trọng của cơ thể – mà còn tác động đến nhiều cơ quan khác có liên quan. Theo thống kê năm 2018, ung thư gan nằm trong nhóm bệnh có tỷ lệ mắc và tử vong cao hàng đầu. Dựa trên đặc điểm của khối u, y học chia ung thư gan thành hai loại chính:

Bệnh ung thư gan có di truyền không?

Ung thư gan nguyên phát

Đây là loại ung thư bắt nguồn trực tiếp từ các tế bào trong nhu mô gan. Một số dạng phổ biến bao gồm:

• Ung thư biểu mô tế bào gan (HCC): Là dạng thường gặp nhất, có thể phát triển theo nhiều mô hình khác nhau như khối khu trú, dạng xâm lấn hoặc kết hợp cả hai.
• U máu ác tính, Angiosarcoma: Dù rất hiếm gặp nhưng tiến triển nhanh và thường khó điều trị hiệu quả.
• Ung thư đường mật, Cholangiocarcinoma: Hình thành từ các tế bào lót trong đường dẫn mật nhỏ nằm bên trong gan.
• Ung thư nguyên bào gan, Hepatoblastoma: Thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 5 tuổi. Dạng ung thư này có thể được điều trị thành công bằng phẫu thuật và hóa trị, trừ khi khối u đã lan rộng ra ngoài gan.

Ung thư gan di căn

Khoảng 40% các trường hợp ung thư ác tính có khả năng di căn đến gan. Phần lớn (khoảng 95%) khối u di căn xuất phát từ các cơ quan thuộc hệ thống cửa như đại tràng, dạ dày, đường mật, ruột non hoặc tuyến tụy. Ngoài ra, một số trường hợp có thể bắt nguồn từ các cơ quan khác như phổi, vú, tuyến giáp hay cơ quan sinh dục.

Có tới 40% trường hợp u ác tính có nguy cơ di căn đến gan

Các nguyên nhân gây ra ung thư gan

Để hiểu rõ liệu ung thư gan có di truyền hay không, trước hết chúng ta cần nắm được những nguyên nhân chính dẫn đến căn bệnh này. Thực tế, ung thư gan không chỉ xuất phát từ yếu tố di truyền mà còn chịu ảnh hưởng bởi nhiều tác nhân khác.

Xơ gan

Khoảng 80% bệnh nhân ung thư gan được ghi nhận có tiền sử xơ gan. Đây là giai đoạn tổn thương mạn tính của gan do nhiều nguyên nhân như viêm gan B, viêm gan C, nghiện rượu kéo dài, hay ứ đọng sắt trong gan. Đáng chú ý, ngay cả những người bị viêm gan B hoặc C chưa tiến triển thành xơ gan vẫn có nguy cơ cao mắc ung thư gan.

Tiếp xúc với hóa chất độc hại

Những người thường xuyên làm việc trong môi trường chứa hóa chất gây hại cho gan như phòng thí nghiệm, nhà máy công nghiệp, hoặc khu vực thử nghiệm hạt nhân có nguy cơ mắc bệnh ung thư gan.

Sử dụng thuốc tránh thai liên tục trong thời gian dài

Việc sử dụng thuốc tránh thai hàng ngày liên tục trong thời gian dài có thể dẫn đến sự hình thành u tuyến trong gan. Nếu tình trạng này kéo dài, các khối u lành tính có thể biến đổi, tạo điều kiện thuận lợi cho ung thư gan phát triển.

Chất Aflatoxin từ nấm thuộc chi Aspergillus

Aflatoxin là một loại độc tố do nấm Aspergillus tạo ra, có khả năng gây ung thư gan mạnh. Chất này thường tồn tại trong thực phẩm bị mốc, đặc biệt là lạc, đậu hoặc ngũ cốc được bảo quản trong điều kiện ẩm ướt hoặc nhiệt độ cao. Việc tiêu thụ các thực phẩm này trong thời gian dài sẽ làm tăng đáng kể nguy cơ mắc ung thư gan.

Một số thực phẩm bị mốc thường chứa aflatoxin là lạc và đậu

Bệnh ung thư gan có di truyền không?

Theo thống kê y khoa, nam giới có nguy cơ mắc bệnh cao gấp 7–8 lần so với nữ giới. Một trong những thắc mắc phổ biến của nhiều người là “Ung thư gan có di truyền không?”. Thực tế, nhiều người lầm tưởng rằng ung thư gan có thể truyền từ cha mẹ sang con cái qua yếu tố di truyền. Tuy nhiên, đây là quan điểm chưa chính xác. Trường hợp người mẹ mắc bệnh, điều duy nhất có thể truyền sang con không phải là ung thư, mà là virus gây bệnh gan.

Virus gây bệnh gan hoàn toàn có thể được kiểm soát nếu trẻ được tiêm phòng ngay sau khi sinh. Theo các chuyên gia, các ca ung thư gan có yếu tố di truyền là rất hiếm, chỉ chiếm khoảng 10% tổng số trường hợp. Đặc biệt, với những người phát hiện bệnh sau tuổi 50, nguy cơ di truyền gần như không đáng kể.

Mặc dù ung thư gan không mang tính di truyền rõ rệt, nhưng nếu trong gia đình có người từng mắc bệnh ung thư, đặc biệt là ung thư gan thì vẫn nên thận trọng, duy trì thói quen kiểm tra sức khỏe định kỳ và chủ động phòng ngừa để phát hiện sớm các bất thường ở gan.

Làm thế nào để phòng tránh bệnh ung thư gan? 

Như vậy, bạn đã biết được rằng ung thư gan không phải là bệnh di truyền. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là chúng ta có thể chủ quan. Việc chủ động phòng ngừa ung thư gan ngay từ sớm chính là cách bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình một cách bền vững nhất. Dưới đây là những biện pháp giúp bạn giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh:

Liên quan đến chế độ ăn uống 

• Đảm bảo bữa ăn hàng ngày của bạn cân đối đầy đủ các nhóm chất, hạn chế chất béo xấu và tăng cường rau xanh, trái cây tươi.
• Hãy lựa chọn thực phẩm sạch, rõ nguồn gốc và bảo quản thức ăn cẩn thận để tránh nhiễm độc tố aflatoxin.
• Tăng cường thêm trong thực đơn hàng ngày các loại trái cây, rau xanh.
• Bổ sung vào thực đơn các loại hạt dinh dưỡng như hạt óc chó, hạt chia, hạt hướng dương, hạnh nhân, các loại cá béo tự nhiên như cá hồi, cá thu, cá ngừ; nấm như nấm rơm, nấm đông cô; cùng sữa và các chế phẩm từ sữa như sữa chua, phô mai… Ngoài ra, việc uống một tách trà mỗi ngày, đặc biệt là trà xanh.
• Không lạm dụng bia, rượu, các chất kích thích. 

Xây dựng một lối sống lành mạnh, khoa học

• Hãy giữ tâm trạng thoải mái, tránh căng thẳng và lo âu kéo dài.
• Tập thể dục đều đặn, nhưng không nên tập quá sức, để duy trì sức khỏe và hỗ trợ hoạt động của gan.
• Sắp xếp thời gian làm việc, nghỉ ngơi hợp lý, ngủ đủ giấc, hạn chế thức khuya để cơ thể có thời gian phục hồi.
• Từ bỏ thói quen hút thuốc lá. 
• Ngoài ra, bạn cần đi thăm khám sức khỏe thường xuyên, tầm soát ung thư gan định kỳ, tiêm phòng viêm gan B và tránh bị lây nhiễm bệnh viêm gan C.

Xem thêm:

• Triệu chứng ung thư gan giai đoạn đầu dễ bỏ qua
• Các nguyên nhân gây ra ung thư gan hàng đầu không thể bỏ qua
• Tầm soát ung thư gan đúng cách bạn cần nên biết

Kết luận

Qua những thông tin trong bài viết, chắc hẳn bạn đã hiểu rõ hơn về vấn đề ung thư gan có di truyền hay không, đồng thời nắm được những kiến thức cần thiết để chủ động bảo vệ sức khỏe của mình. Bởi lẽ, ung thư gan là căn bệnh nguy hiểm, tiến triển âm thầm và khó nhận biết ở giai đoạn đầu. Do đó, việc khám sức khỏe định kỳ và tầm soát ung thư gan sớm là vô cùng quan trọng giúp phát hiện kịp thời, nâng cao hiệu quả điều trị và giảm thiểu nguy cơ biến chứng nghiêm trọng.