Chẩn đoán viêm gan C cấp tính: Từ triệu chứng đến xét nghiệm
Viêm gan C là bệnh lý do virus RNA gây ra, chủ yếu lây truyền qua đường máu, đặc biệt là tiêm chích. Việc chẩn đoán chính xác viêm gan C cấp tính đóng vai trò quan trọng trong điều trị sớm và ngăn ngừa biến chứng. Trong các phương pháp hiện nay, xét nghiệm huyết thanh học được xem là tiêu chuẩn hàng đầu giúp phát hiện chính xác tình trạng nhiễm virus ở giai đoạn cấp tính. Vậy làm thế nào để chẩn đoán viêm gan C cấp tính một cách hiệu quả và đáng tin cậy nhất?. Cùng Thuốc Viêm Gan tìm hiểu chi tiết bài viết dưới đây.
Tìm hiểu về viêm gan C cấp tính
Viêm gan C cấp tính là tình trạng tổn thương gan do virus viêm gan C (HCV) gây ra. Đây là loại virus thuộc nhóm Flavivirus, mang vật chất di truyền là RNA sợi đơn. Bệnh có thể tiến triển từ giai đoạn cấp tính sang mạn tính nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
Hiện nay, các nhà khoa học đã xác định được 6 kiểu gen chính của virus HCV, mỗi kiểu gen lại có đặc điểm riêng về dịch tễ học, mức độ gây hại và khả năng đáp ứng với điều trị. Chính sự khác biệt này khiến việc điều trị viêm gan C ở từng bệnh nhân cần được cá thể hóa để đạt hiệu quả tối ưu.
Đặc biệt, virus HCV có khả năng biến đổi cấu trúc gen thông qua thay đổi chuỗi axit amin trong quá trình tồn tại trong cơ thể người nhiễm. Điều này dẫn đến sự hình thành nhiều chủng virus khác nhau, khiến việc điều trị và kiểm soát bệnh trở nên phức tạp hơn.
.jpg)
Viêm gan C cấp tính được gây ra do HCV gây ra đồng thời có thể dẫn đến viêm gan mạn tính
Viêm gan C cấp tính lây truyền qua những con đường nào?
Viêm gan C cấp tính chủ yếu lây nhiễm qua đường máu. Con đường phổ biến nhất là ở những người tiêm chích ma túy và dùng chung bơm kim tiêm, tạo điều kiện cho vi rút dễ dàng xâm nhập vào cơ thể. Ngoài ra, việc xăm mình hoặc bấm khuyên tại các cơ sở không đảm bảo vô trùng cũng tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm cao.
Khả năng lây truyền viêm gan C qua đường tình dục hoặc từ mẹ sang con được ghi nhận là rất hiếm. Tương tự, nguy cơ lây qua truyền máu hiện nay gần như không đáng kể, nhờ chính sách xét nghiệm sàng lọc máu hiến nghiêm ngặt được áp dụng tại Việt Nam. Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp người bệnh nhiễm HCV mà không xác định được nguyên nhân rõ ràng, cho thấy vi rút này có thể lây lan ngay cả trong những tình huống tưởng chừng an toàn.
.jpg)
Bấm khuyên có thể gây lây nhiễm viêm gan C cấp tính
Triệu chứng lâm sàng và xét nghiệm trong viêm gan C cấp tính
Viêm gan C cấp tính thường diễn tiến âm thầm, hiếm khi có triệu chứng rõ ràng. Mức độ nặng nhẹ của bệnh rất khác nhau giữa các trường hợp, thậm chí có thể tái phát nhiều lần với chỉ số men gan aminotransferase dao động liên tục trong thời gian dài.
Vi-rút HCV là tác nhân gây viêm gan có tỷ lệ tiến triển thành mạn tính cao nhất, chiếm tới khoảng 75% người nhiễm. Đa số bệnh nhân HCV mạn không có biểu hiện lâm sàng đáng kể hoặc chỉ xuất hiện những triệu chứng nhẹ, mơ hồ. Tuy nhiên, sau nhiều năm tiến triển, bệnh có thể dẫn đến xơ gan, biến chứng nghiêm trọng xảy ra ở khoảng 20–30% trường hợp. Ngoài ra, ung thư biểu mô tế bào gan cũng là hậu quả nguy hiểm khác, thường xuất hiện trên nền xơ gan do HCV và hiếm gặp ở người nhiễm HCV mạn không có xơ gan.
Triệu chứng viêm gan C cấp tính
Phần lớn người nhiễm vi-rút viêm gan C trong giai đoạn cấp không có biểu hiện rõ rệt, hoặc nếu có thì thường không đặc hiệu, dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Các dấu hiệu thường gặp gồm mệt mỏi, chán ăn, đầy bụng, khó tiêu, đau nhẹ vùng hạ sườn phải, rối loạn tiêu hóa hay đau nhức cơ.
Ở một số trường hợp, bệnh nhân có thể xuất hiện thêm các biểu hiện như:
- Vàng da, vàng mắt nhẹ, đôi khi kèm theo sốt và sụt cân.
- Một số triệu chứng ngoài gan liên quan đến cơ xương khớp, da niêm mạc, nội tiết, thận, tiêu hóa hoặc tim mạch.
Các xét nghiệm trong chẩn đoán viêm gan C cấp tính
Việc xét nghiệm được chỉ định chủ yếu ở những người có yếu tố nguy cơ cao như: từng tiêm chích ma túy, phẫu thuật, truyền máu, lọc máu định kỳ, quan hệ tình dục không an toàn hoặc trẻ sơ sinh có mẹ nhiễm HCV. Các xét nghiệm thường bao gồm: kiểm tra kháng thể viêm gan C (anti-HCV), đo nồng độ HCV-RNA và xác định kiểu gen HCV.
Chẩn đoán viêm gan C cấp tính
Để xác định chính xác viêm gan C cấp tính, các bác sĩ thường dựa vào kết quả của những xét nghiệm huyết thanh chuyên sâu. Trước hết, cần phân biệt viêm gan do virus với các nguyên nhân khác có thể gây ra triệu chứng tương tự như vàng da hay mệt mỏi. Khi nghi ngờ bệnh, các xét nghiệm thường được chỉ định bao gồm: IgM anti-HAV, HBsAg, IgM anti-HBc, anti-HCV và HCV-RNA – nhằm kiểm tra sự hiện diện của các loại virus viêm gan A, B và C.
Đối với viêm gan C, kháng thể anti-HCV trong huyết thanh có thể xuất hiện ở giai đoạn nhiễm cấp, mạn tính hoặc sau khi đã từng nhiễm trước đó. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng kháng thể này không có tác dụng bảo vệ cơ thể khỏi tái nhiễm. Trong trường hợp chưa xác định rõ tình trạng nhiễm cấp hay mạn tính, xét nghiệm định lượng HCV-RNA là phương pháp quan trọng giúp đánh giá chính xác mức độ virus trong máu. Xét nghiệm này có thể phát hiện virus sớm hơn nhiều so với anti-HCV, vốn chỉ xuất hiện sau giai đoạn nhiễm trùng cấp.
Bên cạnh đó, bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm chức năng gan để đánh giá mức độ tổn thương gan, bao gồm các chỉ số men gan ALT, AST, phosphatase kiềm và bilirubin. Đồng thời, các xét nghiệm như đo albumin huyết thanh, số lượng tiểu cầu và chỉ số đông máu INR giúp xác định mức độ nặng của bệnh.
.jpg)
Chẩn đoán viêm gan C cấp tính gây ra các triệu chứng như da vàng khác
Tiêu chuẩn chẩn đoán viêm gan C cấp tính thường dựa trên một số yếu tố chính:
- HCV-RNA dương tính chỉ sau 2 tuần kể từ khi phơi nhiễm virus.
- Kháng thể anti-HCV xuất hiện muộn hơn, thường sau 8–12 tuần.
- Các chỉ số men gan AST và ALT có thể bình thường hoặc chỉ tăng nhẹ.
- Ở những bệnh nhân nhiễm virus trong vòng 6 tháng, việc theo dõi quá trình chuyển đổi từ anti-HCV âm tính sang dương tính, kết hợp với triệu chứng lâm sàng, sẽ giúp khẳng định chẩn đoán.
Xem thêm:
Kết luận
Bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về các xét nghiệm và tiêu chí dùng để chẩn đoán viêm gan C cấp tính. Tuy nhiên, nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào nghi ngờ liên quan đến bệnh, hãy chủ động đến cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám và chẩn đoán sớm, nhằm đảm bảo phát hiện và điều trị kịp thời.
Số lần xem: 4




