Xét nghiệm ung thư gan: Bí quyết phát hiện sớm hiệu quả

Xét nghiệm ung thư gan định kỳ đóng vai trò vô cùng quan trọng, đặc biệt đối với những người thuộc nhóm nguy cơ cao. Ung thư gan là một trong những căn bệnh phổ biến hiện nay, thường gặp ở người có thói quen sử dụng rượu bia hoặc có tiền sử bệnh lý về gan. Việc chủ động kiểm tra và phát hiện sớm không chỉ giúp điều trị hiệu quả hơn mà còn tăng cơ hội phục hồi sức khỏe. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về tầm quan trọng của xét nghiệm ung thư gan qua bài viết dưới đây.

Khái quát về bệnh ung thư gan

Ung thư gan là tình trạng các tế bào trong gan phát triển bất thường và mất kiểm soát, hình thành khối u ác tính. Đây là một trong những loại ung thư phổ biến nhất hiện nay, trong đó ung thư gan nguyên phát chiếm khoảng 80% tổng số ca mắc.
Một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh bao gồm:

• Người thường xuyên sử dụng rượu, bia.
• Người mắc viêm gan B hoặc viêm gan C mạn tính.
• Người có tiền sử gia đình bị ung thư gan.
• Bệnh nhân đang mắc xơ gan.

Điều đáng lo ngại là ung thư gan thường tiến triển âm thầm, hiếm khi biểu hiện triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu. Phần lớn người bệnh chỉ được chẩn đoán khi bệnh đã ở giai đoạn muộn, trong khi chỉ khoảng 30% có thể phát hiện sớm nhờ tầm soát định kỳ.

Ung thư gan là sự phát triển quá mức của các tế bào ác tính trong gan

Vì vậy, với những người thuộc nhóm nguy cơ, việc thực hiện xét nghiệm và tầm soát ung thư gan định kỳ là vô cùng quan trọng để phát hiện sớm, điều trị kịp thời và nâng cao cơ hội sống.

Các phương pháp xét nghiệm ung thư gan

Để chẩn đoán ung thư gan, siêu âm là phương pháp được các bác sĩ sử dụng phổ biến nhất. Đây là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh giúp phát hiện những khối u có kích thước trên 1cm, đồng thời đóng vai trò quan trọng trong việc tầm soát ung thư gan ở giai đoạn sớm.

Bên cạnh siêu âm, các phương pháp hình ảnh khác như chụp CT (cắt lớp vi tính) và chụp MRI (cộng hưởng từ) cũng được áp dụng nhằm xác định vị trí và đặc điểm của khối u. Tuy nhiên, những kỹ thuật này chỉ có thể phát hiện bệnh khi khối u đã hình thành, nên việc phát hiện sớm ung thư gan vẫn cần đến các xét nghiệm chuyên sâu hơn ở mức độ tế bào và sinh hóa.

Chính vì vậy, các xét nghiệm máu nhằm tìm kiếm những chỉ số đặc trưng do tế bào ung thư tiết ra được xem là phương pháp hỗ trợ quan trọng trong việc phát hiện sớm bệnh ung thư gan. Một số xét nghiệm máu thường được sử dụng gồm có:

Xét nghiệm AFP (A-fetoprotein)

AFP là một trong những chất chỉ điểm khối u (tumor marker) quan trọng nhất trong chẩn đoán và tầm soát ung thư gan. Đây là một loại glycoprotein đơn chuỗi, được tổng hợp chủ yếu ở gan của phôi thai và túi noãn hoàng, sau đó đi vào máu của mẹ trong thời kỳ mang thai.

Ở người trưởng thành khỏe mạnh, nồng độ AFP trong huyết thanh thường nằm trong khoảng 0 – 7 ng/mL, và mức trên 20 ng/mL thường được coi là dấu hiệu nghi ngờ có ung thư gan nguyên phát. Xét nghiệm AFP có độ chính xác tương đối cao, dao động từ 80 – 90%, giúp phát hiện sự hiện diện của tế bào ung thư trong gan cũng như theo dõi diễn tiến bệnh sau điều trị.

Tuy nhiên, AFP không phải lúc nào cũng cho kết quả tuyệt đối. Một số người không mắc ung thư gan vẫn có mức AFP tăng cao, chẳng hạn như bệnh nhân bị viêm gan, xơ gan, hoặc phụ nữ mang thai. Ngược lại, cũng có trường hợp ung thư gan nhưng nồng độ AFP vẫn ở mức bình thường.

Do đó, để tăng độ chính xác trong chẩn đoán, các chuyên gia đã và đang nghiên cứu thêm nhiều chất chỉ dấu sinh học khác. Trong đó, hai chỉ số nổi bật được ứng dụng rộng rãi hiện nay là DCP (hay PIVKA II) và AFP-L3, những dấu ấn giúp phát hiện sớm và đánh giá chính xác hơn tình trạng ung thư gan.

AFP không chỉ giúp phát hiện ung thư gan mà còn giúp theo dõi sự tiến triển của bệnh.

Xét nghiệm AFP-L3

AFP-L3 là một dạng đồng phân của AFP (Alpha-Fetoprotein) và được chia thành ba loại khác nhau, mỗi loại có khả năng gắn kết với chất Lens Culinaris Agglutinin (LCA) ở mức độ khác nhau:

• AFP-L1: Không gắn với LCA. Loại này thường gặp ở những người mắc các bệnh gan lành tính như viêm gan B mạn tính hoặc xơ gan.
• AFP-L2: Gắn với LCA ở mức độ trung bình, chủ yếu được sản xuất bởi khối u trong túi noãn hoàng.
• AFP-L3: Gắn với LCA với ái lực cao và được tạo ra bởi tế bào gan ác tính, đây chính là dấu ấn sinh học đặc trưng thường được phát hiện ở bệnh nhân ung thư gan nguyên phát.

Theo các nghiên cứu, nếu lấy ngưỡng cắt AFP-L3 là 10% để tầm soát ung thư gan sớm, xét nghiệm này đạt độ nhạy khoảng 56% và độ đặc hiệu lên đến 90% trong việc phát hiện ung thư gan nguyên phát.

Đặc biệt, người bệnh có giá trị AFP-L3 trên 10% được xác định là có nguy cơ mắc ung thư gan nguyên phát trong vòng 21 tháng cao gấp 7 lần so với người bình thường.

Khi tầm soát ung thư gan và phát hiện chỉ số AFP-L3 cao hơn 10%, bệnh nhân có khả năng cao mắc bệnh ung thư gan.

Xét nghiệm ung thư gan dựa trên chỉ số DCP

DCP (Des-gamma-carboxy prothrombin) hay còn gọi là PIVKA-II, là một dạng bất thường của prothrombin – yếu tố đông máu được gan sản xuất. Sự xuất hiện của DCP thường do thiếu hụt vitamin K hoặc do các tế bào ung thư gan tạo ra.

Ở người khỏe mạnh, nồng độ DCP dao động trong khoảng 0 – 7,5 ng/mL. Khi giá trị cắt được xác định là 25 ng/mL, xét nghiệm DCP có thể đạt độ nhạy 87% và độ đặc hiệu 85% trong việc chẩn đoán ung thư gan nguyên phát.

Nhiều nghiên cứu cũng cho thấy, mức DCP tăng cao phản ánh mức độ tiến triển của bệnh, kích thước khối u, cũng như mức độ xâm lấn tĩnh mạch cửa. Sau khi phẫu thuật hoặc điều trị, nồng độ DCP giảm nhanh chóng, cho thấy hiệu quả của quá trình điều trị và giúp bác sĩ theo dõi khả năng tái phát bệnh.

Những đối tượng có nguy cơ cao mắc ung thư gan

Ung thư gan là căn bệnh nguy hiểm, thường tiến triển âm thầm trong thời gian dài trước khi xuất hiện các dấu hiệu rõ ràng. Tuy nhiên, có một số nhóm người được xem là có nguy cơ cao mắc bệnh này và cần đặc biệt lưu ý.

Những người có tiền sử gia đình từng mắc ung thư gan, hoặc đang nhiễm virus viêm gan B, viêm gan C là nhóm dễ tổn thương nhất. Bên cạnh đó, những người bị gan nhiễm mỡ không do rượu, xơ gan, hoặc có các biểu hiện như đau âm ỉ vùng gan, nước tiểu sậm màu, xuất huyết dưới da cũng cần cảnh giác.

Ngoài ra, người mắc bệnh tiểu đường, béo phì, hoặc thường xuyên sử dụng rượu bia, chất kích thích trong thời gian dài cũng nằm trong nhóm có nguy cơ cao bị ung thư gan.

Nếu bạn thuộc một trong những nhóm trên, đừng chủ quan. Hãy chủ động thăm khám định kỳ và thực hiện các xét nghiệm tầm soát ung thư gan sớm, để kịp thời phát hiện và điều trị khi bệnh còn ở giai đoạn đầu.

Xem thêm: 

• Cảnh báo những dấu hiệu người ung thư gan sắp chết
• Triệu chứng ung thư gan giai đoạn đầu dễ bỏ qua
• Các nguyên nhân gây ra ung thư gan hàng đầu không thể bỏ qua

Kết luận

Nhìn chung, ung thư gan là một trong những căn bệnh nguy hiểm và khá phổ biến hiện nay. Điều đáng lo ngại là bệnh thường được phát hiện muộn do các triệu chứng ở giai đoạn đầu thường mờ nhạt hoặc không rõ ràng. Chính vì vậy, việc xét nghiệm và tầm soát ung thư gan định kỳ đóng vai trò vô cùng quan trọng, đặc biệt đối với những người có nguy cơ cao như người mắc viêm gan B, viêm gan C hoặc thường xuyên sử dụng rượu bia.

Tầm soát ung thư gan giúp phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm – khi khả năng điều trị và kiểm soát bệnh còn rất cao. Do đó, mỗi người nên chủ động kiểm tra sức khỏe định kỳ để bảo vệ bản thân và kịp thời phát hiện bất kỳ bất thường nào của cơ thể. Với những ai thuộc nhóm nguy cơ cao, việc đến cơ sở y tế để được thăm khám, chẩn đoán và can thiệp sớm là cách tốt nhất để ngăn ngừa những biến chứng nghiêm trọng về sau.